گزارش دولت کانادا: مهاجران را داریم از دست می‌دهیم
این‌طور که به نظر می‌رسد فقط مهاجران کانادایی نگران آینده خود در این کشور نیستند؛ مقامات رسمی اداره مهاجرت کانادا هم دست کمی از مهاجران ندارند. آنها نمی‌دانند آینده جامعه مهاجران کانادا به کجا می‌رسد. سیاست‌های ده سال گذشته دولت هارپر، چهره جدیدی از وضعیت مهاجرت در کانادا به وجود آورده است. هارپر با نگاهی اقتصادی، تلاش می‌کرد از طریق جذب مهاجران، به اقتصاد کانادا کمک کند. اما یک بررسی جدید و رسمی نشان می‌دهد این سیاست‌ها عملا تاثیری در ماندن مهاجران در کشور نداشته و بخش قابل توجهی از نیروی کار مهاجر کانادایی، در حال حاضر بیرون از کانادا حضور دارند. مطالعات و بررسی‌های داخلی وزارت مهاجرت کانادا می‌گوید در کانادا ۳۵ درصد از مهاجران مرد، از کانادا به کشور خود باز می‌گردند. ضمن اینکه این گزارش می‌گوید رشد طبقه متوسط در کشورهای در حال توسعه باعث می‌شود افراد تمایل کمتری به مهاجرت داشته باشند. به همین دلیل است که اداره مهاجرت کانادا، آینده مهاجران این کشور را در هاله‌ای از ابهام می‌بیند. این گزارش تلاش می‌کند به مسئولان بگوید، مهاجرت در کانادا نیازمند نگاهی اجتماعی به جای نگاهی اقتصادی است.
گزارش وزارت مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا می‌گوید مسئولان باید بررسی مجددی در سیستم مهاجرپذیری این کشور به وجود آورند؛ به خصوص در کانادایی که شرایط بازار کار باثباتی ندارد. در کانادا بخش زیادی از مشاغل موقتی هستند. ضمن اینکه مهارت‌های موجود و مهارت‌های مورد نیاز با هم تطابق ندارند و این مشکل روز به روز هم بیشتر می‌شود.
آیا کانادا می‌خواهد عوض شود؟
این بررسی ۲۳ صفحه‌ای با عنوان «سیاست میان مدت: مهاجرت و گام‌های متعادل» منتشر شده است و سوالات اصلی آن اینها هستند: «آیا کانادا تمایلی به تغییر سیاست‌های مهاجرپذیری خود دارد؟ اگر مایل است، چه تغییراتی را باید انتظار داشت؟ مهاجرت در حال حاضر تا چه اندازه مناسب و یا حائز اهمیت است؟»
دولت پیشین محافظه‌کار کانادا در دهه گذشته تغییرات عمده‌ای در سیاست‌های مهاجرتی کانادا به وجود آورد. از همین رو متخصصان حقوق و مهاجرت کانادا از جان مک کالوم، وزیر مهاجرت درخواست کرده‌اند، در جلسه‌ای با حضور آنها شرکت کند تا دیدگاه‌های خود را درباره آینده مهاجرت کانادا بیان کنند.
دوبی داگلاس، عضو شورای سازمان‌های کمک به مهاجران انتاریو می‌گوید: «اتاوا باید یک گام به عقب بردارد تا برنامه مهاجرت را بازبینی کند و به‌جای در نظر گرفتن ضرورت اقتصادی، به یک اجماع ملی در خصوص سوق دادن کشور به سوی «ملت‌سازی» برسد.»
دولت جدید کانادا به رهبری جاستین ترودو تا به امروز برخی از برنامه‌های مهاجرت را بازبینی کرده است؛ شرایط مهاجرت کارگران خارجی موقت و همچنین سیستم مهاجرت فوری. اما منتقدان، این تغییرات را موردی می‌دانند و معتقدند چنین بازبینی‌هایی باید به‌جای شیوه‌های تدریجی، به شکل کلی و جامع انجام گیرد.
شری آیکن استاد حقوق مهاجرت در دانشگاه کویین می‌گوید: «این گزارش دقیق‌ترین مطالعه در خصوص مهاجرت کاناداست که طی ۱۰ سال گذشته دیده‌ام. نویسندگان این گزارش تمام سوالات مناسبی که می‌تواند شروع‌کننده بحث‌های مفصل در خصوص آینده سیستم مهاجرتی ما باشد را مطرح کرده است».
۹ درصد کانادایی‌ها بیرون از کشور هستند
بر اساس گزارش‌های رسمی و برآوردها حدودا ۲/۸ میلیون شهروند کانادایی یعنی ۹ درصد از جمعیت خارج از کشور زندگی می‌کنند. ضمن اینکه یک میلیون نفر آنها در آمریکا ، ۳۰۰ هزار نفر در هنگ کنگ و ۷۵ هزار نفر در بریتانیا هستند.
این بررسی می‌گوید تقریبا ۳۵ درصد از مهاجران مرد کانادا به خانه بازمی‌گردند و این امر بیشتر در همان سال اول اتفاق می‌افتد. بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶، میزان خروج سالانه شهروندانی که در کانادا متولد شده‌اند ۱/۳۳ درصد و این آمار برای مهاجران عدد ۴/۵ درصد بوده است.
بر اساس گزارش، این موضوع برای کانادا جنبه منفی دارد و نشانگر فرار مغزها، ناتوانی کانادا در حفظ متخصصان و صاحبان باتجربه بیزینس‌ها و از همه مهم‌تر موفق نبودن در پذیرش تازه‌واردهاست. این گزارش برآورد می‌کند که کانادا می‌توانست نگرش موثرتری در خصوص مهاجران داشته باشد.
اقدامات انجام شده سایر کشورها شامل این موارد می‌شود: دادن حق رای به مهاجران، دادن حق نمایندگی در مجالس قانون‌گذاری، تسهیل شبکه‌های تجارت و تحقیقات، کمک به جوامع خارجی برای تحکیم روابط و امضای قراردادهای مالیاتی با سایر کشورها برای تسهیل کار در کشورهای خارجی.
شکست رویکرد اقتصادی استیون هارپر نخست‌وزیر سابق
در بخش دیگری از این گزارش به سیاست‌های دولت محافظه‌کار پیشین اشاره شده است. طرح دولت پیشین که «اقتصاد برنامه‌ریزی شده» نام داشت ملاک انتخاب مهاجران اقتصادی را حرفه‌های مورد نیاز کانادا عنوان می‌کرد. این رویکرد محیطی را به وجود می‌آورد که در آن اولویت‌های کاری مهاجران نادیده گرفته می‌شد و این موضوع خواه‌ناخواه بهره‌وری نیروی کار مهاجر را پایین می‌آورد.
گرچه بر اساس پیش‌بینی این گزارش، در طولانی مدت مهاجرت کمتری به کانادا صورت خواهد گرفت، جفری ریتز، استاد دانشگاه تورنتو معتقد است نابرابری همچنان سبب مهاجرت از کشورهای فقیر به ثروتمند می‌شود.
ریتز، سرپرست مطالعات نژادی، مهاجرت و کثرت‌گرایی دانشگاه تورنتو توضیح می‌دهد: «هرچیزی که سبب بهبود شرایط استخدام شود، سبب حفظ مهاجر می‌شود. البته وجود نهادی چون خانواده هم به حفظ مهاجران کمک می‌کند. شما اگر شغلتان را از دست بدهید و خانواده‌ای نداشته باشید، احتمالا به کشورتان بازمی‌گردید. وجود یک گروه حامی مانند خانواده به افراد دلیلی برای ماندن می‌دهد».
با همین نگاه، این گزارش مهاجرت اقتصادی و اجتماعی در سیستم فعلی را از هم جدا می‌کند و در نهایت متقاضیان مهاجرت را به دو گروه باتجربه و بی تجربه تقسیم می‌کند.
بدون در نظر گرفتن چگونگی پذیرش درخواست‌ها، مهاجران کمک زیادی به جامعه کانادا می‌کنند. ضمن اینکه در عمل، مهاجران اقتصادی کمک اجتماعی و مهاجران اجتماعی کمک اقتصادی می‌کنند.
رویکرد این گزارش، دور شدن از نگاه اقتصادی و اهمیت دادن بیشتر به وجه اجتماعی مهاجرت است. نویسندگان این گزارش معتقدند در درازمدت، وجود انگیزه‌های اجتماعی، شانس ماندن مهاجران را در کانادا بالا می‌برد.
جان شیلدز، استاد دانشگاه رایرسون معتقد است مهاجرت‌های اخیر در همین «اقتصاد جدید» نیز در مواجهه با ورود کانادایی‌های جوان به بازار کار افزایش می‌یابد.
شیلدز که موضوع اصلی تحقیقش در خصوص بازار کار و مهاجرت است، می‌گوید: «تمام مهاجران اعم از پناهندگان از نظر اقتصادی به جامعه کمک می‌کنند. آنها از نظر اقتصادی پنج دوره ۱۰ ساله سود پرداخت می‌کنند، چرا که اتحاد و یکپارچگی یک فرآیند طولانی مدت است که می‌تواند یک عمر طول بکشد».
مهاجران جدید و کانادایی‌های جوان در بازار کار این کشور با چالش‌های جدیدی روبرو می‌شوند. این گزارش توصیه می‌کند کانادا باید کیفیت استخدام و آموزش کارمندان را جدی‌تر از همیشه در پیش گیرد.
دفتر مک کالوم، وزیر مهاجرت کانادا از اظهار نظر در خصوص این گزارش امتناع کرد. اما سخنگوی این وزارت‌خانه می‌گوید وزیر مهاجرت، اتحاد مجدد خانواده‌ها، تلاش‌های انسان‌دوستانه و همچنین ایجاد فرصت‌های اقتصادی از طریق مهاجرت را در دستور کار قرار داده است.
کامیل ادواردز، سخنگوی مک کالوم می‌گوید: «آقای وزیر همیشه به دنبال راه‌هایی است که سیستم را دلسوزتر و عادلانه‌تر کرده و خدمات ارائه شده به مخاطبان را بهبود بخشد. در نهایت، هدف داشتن سیستم مهاجرتی است که به قدرت کلی کانادا به عنوان یک کشور و یک جامعه کمک کند.»
