ضربه اسرائیل به ایران؛ دفاع پیشدستانه یا حمله غیرقانونی؟ تحلیل استاد حقوق دانشگاه بریتیش کلمبیا

روزنامه Globe & Mail در تحلیلی به قلم Michael Byers، استاد حقوق بینالملل و سیاست جهانی در دانشگاه بریتیش کلمبیا و دارنده کرسی تحقیقاتی دولت کانادا، به بررسی مشروعیت حقوقی حملات اسرائیل به ایران پرداخته است.
او در این مقاله نوشته که اسرائیل حق دفاع از خود را دارد، اما این به معنای جواز کامل برای هرگونه اقدام نظامی نیست. بهویژه اگر هدف از آن، پیشگیری صرف از تهدیدی احتمالی در آینده باشد.
آقای Byers با اشاره به حمله اسرائیل به تاسیسات نطنز و ترور دانشمندان هستهای و فرماندهان نظامی ایران، این سوال را مطرح میکند که آیا واقعا برنامه هستهای ایران «تهدیدی قریبالوقوع» برای اسرائیل بوده است؟
او یادآور میشود که حتی سازمانهای اطلاعاتی آمریکا سه ماه پیش اعلام کرده بودند که ایران برنامهای برای ساخت سلاح هستهای ندارد و رهبر جمهوری اسلامی هم از سال ۲۰۰۳ مجوز چنین برنامهای را صادر نکرده است.
نویسنده معتقد است که در غیاب شواهدی صریح، حمله اسرائیل میتواند غیرقانونی تلقی شود و به ایران این حق را بدهد که از خود دفاع کند. اما نکته اینجاست که اسرائیل پس از واکنش موشکی ایران، نهتنها متوقف نشده بلکه زیرساختهای نفت و گاز ایران را هم هدف قرار داده است؛ حرکتی که به باور Byers، دو کشور را وارد مرحلهای از جنگ تمامعیار کرده که تبعات انسانی و بیثباتی ژئوپلیتیک در پی دارد.
او نتیجه میگیرد که حتی اگر این اقدام قانونی بوده باشد، ممکن است «وحشتناک» باشد و به جای کاهش تهدید، آتش بحران را شعلهورتر کند.
در پایان مقاله، نویسنده بر ضرورت آتشبس فوری تاکید میکند؛ موضوعی که به گفته او، ایران حاضر به گفتوگو دربارهاش شده ولی اسرائیل زیر بمباران، آن را نمیپذیرد.
آتش یادآور میشود که جنگ میان ایران و اسرائیل بامداد جمعه با حمله گسترده اسرائیل به دهها شهر ایران آغاز شد. مراکز هستهای، نظامی و فرماندهی هدف قرار گرفتند و شماری از فرماندهان نظامی و دانشمندان هستهای کشته شدند. ایران با پرتاب موشک پاسخ داد و این درگیری به جنگی متقابل تبدیل شد که طی ۷۲ ساعت گذشته ادامه داشته است.
به گفته منابع رسمی، در این درگیریها تاکنون دستکم ۲۲۴ نفر در ایران و ۲۴ نفر در اسرائیل کشته شدهاند. یک گروه حقوق بشری در آمریکا گفته آمار واقعی قربانیان در ایران از ۴۰۰ نفر گذشته که ۱۹۷ نفرشان غیرنظامی بودهاند.