علی احساسی نماینده لیبرال پارلمان کانادا پیش‌بینی می‌کند سناتورها زمانی که از تعطیلات تابستانی به اتاوا برگردند، احتمالا بررسی و تصویب لایجه مربوط به شرایط شهروندی را در اولویت قرار دهند. او می‌گوید که تصویب این لایحه در پارلمان تقریبا بدون تغییر قابل توجهی صورت گرفت ولی باید منتظر تصمیم اعضای سنا ماند. آیا می‌شود پیش‌بینی کرد که سنا درباره این لایحه چطور تصمیم خواهد گرفت؟ ترکیب سیاسی اعضای سنا درحال حاضر چگونه است و تصمیم ترودو برای اینکه سناتورها عضو حزب لیبرال باقی نمانند چه تاثیری بر وزن‌کشی سیاسی در این نهاد قانون‌گذاری داشته است؟ و اگر بین پارلمان و سنا بر سر مفاد لایحه شهروندی اختلافی پیش بیاید چه خواهد شد؟ علی احساسی نماینده ویلودیل و عضو کمیته تخصصی مهاجرت و شهروندی در پارلمان کانادا در گفت‌وگو با هفته‌نامه آتش به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد و آخرین وضعیت تصویب لایحه شهروندی در نظام قانون‌گذاری کانادا را برای خوانندگان ما توضیح می‌دهد.
آقای احساسی! پارلمان لایحه C-6 مربوط به تغییر شرایط مهاجرت و شهروندی را تصویب کرد و به سنا فرستاد. کلا در پروسه تصویب این لایحه آیا تغییرات مهمی روی داده است؟
همان طور که می‌دانید مفاد این لایحه برای اصلاح لایحه C-24 است که محافظه‌کاران در دوره قبلی پارلمان تصویب کرده بودند. لایحه جدید در فوریه امسال از سوی وزیر مهاجرت و شهروندی به پارلمان ارایه شد که پس از دو بار خوانش در صحن علنی، به کمیته تخصصی که من هم عضو آن هستم ارجاع شد. در این کمیته طی پنج جلسه جزییات لایحه با حضور اعضای کمیته، مسئولان وزارت مهاجرت و شهروندی و نیز متخصصان و کارشناسان در ماه‌های آوریل و می بررسی شد و نهایتا پنجم می به صحن پارلمان بازگشت.
خوانش سوم لایحه در صحن پارلمان طی سه جلسه در تاریخ‌های سوم، شانزدهم و هفدهم ماه جون صورت گرفت. اعضای پارلمان در این روز نسخه نهایی شده خود را برای تصویب به سنا فرستادند. درباره‌ی پرسش شما شما باید بگویم تغییرات مختصری که بیبشتر جنبه کارشناسی داشت داده شد ولی مفاد اصلی آن که بیشتر مورد نظر مردم است تغییری نکرد.
و حالا هم سنا در تعطیلات تابستانی است
بله همین طور است. هر دو مجلس در ماه‌های جولای و اگوست در تعطیلات تابستانی هستند و من پیش‌بینی می‌کنم هنگامی که سنا در ۲۰ سپتامبر کار خود را از سر بگیرد، این لایحه را در اولویت بررسی قرار دهد.
و بعد چه خواهد شد؟
بستگی به تصمیم سنا دارد. اگر آن را بدون تغییر تصویب کند، تقریبا لایحه نهایی است که پس از امضای فرماندار باید از سوی نخست‌وزیر ابلاغ شود. اما اگر اشکالاتی بگیرد باید به پارلمان برگردد تا اعضای مجلس درباره نظرات سنا تصمیم بگیرند.
به‌هرحال این تغییرات در قانون شهروندی جزو پلاتفورم انتخاباتی حزب لیبرال بوده و دولت و پارلمان روی آن خیلی اصرار دارند و من فکر می‌کنم چون بسیاری در کانادا با قانون قبلی مشکلاتی داشتند، به احتمال زیاد سنا تغییرات زیادی روی آن انجام نخواهد داد. اما به‌حال باید منتظر تصمیم سناتورها بمانیم.
پرسشی که حالا مطرح می‌شود این است که اگر سنا و پارلمان در مواردی به اختلاف‌نظر برسند و سنا بر روی تغییراتی اصرار کند و پارلمان نخواهد بپذیرد، چه خواهد شد؟ درست مانند اتفاقی که بر سر لایحه مرگ خودخواسته با کمک پزشک افتاد. در این لایحه سنا خواستار تغییراتی شد و پارلمان هم بخشی را پذیرفت و بخشی را هم نپذیرفت. حالا چه می‌شود؟
به نکته مهم و خوبی اشاره کردید. این مساله دقیقا درباره‌ی لایحه C-51 مورد اشاره شما یعنی مرگ خودخواسته با کمک پزشک پیش آمده است. واقیت این است که دراین باره قانون سکوت کرده است. یعنی دقیقا در قانون مشخص نیست که اگر این دو مجلس بر سر موضوعی به بن‌بست بر بخورند کدام یک باید از نظر دیگری تبعیت کند.
آیا تا به حال چنین موردی پیش نیامده است؟
روابط بین مجلس و سنا بر حسب کنوانسیون است. تا حالا کار به بن‌بست نرسیده و در نهایت یکی از دو مجلس، تصمیم دیگری را تایید کرده است. در واقع به مرور زمان دو طرف با هم تصمیم می‌گیرند که به چه رویه‌ای ادامه دهند.
احتمالا تصمیم سنا درباره‌ی لایحه شهروندی تا حدی هم به وزن حزب لیبرال در مجلس سنا برمی‌گردد. تصمیمات حزبی اخیر آقای ترودو درباره‌ی سناتورهای عضو حزب لیبرال چه تاثیری بر این وزن‌کشی سیاسی دارد؟
خوب می‌دانید که همیشه درباره‌ی نقش سنا در نظام سیاسی کشور مسایلی مطرح بوده و آقای ترودو و حزب لیبرال وعده داده بودند که در صورت پیروزی تغییراتی را به‌وجود خواهند آورد تا سناتورها استقلال بیشتری داشته باشند و جنبه شخصی تصمیمات آنها پررنگ‌تر باشد. در چارچوب همین تغییرات آقای ترودو از سناتورهای عضو حزب لیبرال خواست که از عضویت حزب استعفا دهند تا بتوانند شخصا و بدون توجه به چارچوب تصمیمات حزب لیبرال تصمیم بگیرند. این در واقع اصلاحاتی بود که آقای ترودو سال گذشته انجام داد و هیچ کدام از سناتورها دیگر عضو حزب لیبرال نیستند و به همین دلیل است که پیش‌بینی کردن درباره اینکه آنها درباره‌ی لایحه شهروندی چه تصمیمی می‌گیرند، دشوار است.
و محافظه‌کاران چطور؟
خیر آنها این کار را نکرده‌اند و زمانی هم که آقای استیون هارپر نخست‌وزیر بود بارها سناتورهایی را منصوب کرد که عضو حزب محافظه‌کار بودند.
آقای احساسی برای خوانندگان آتش توضیح می‌دهید که ترکیب اعضای سنا چطور تعیین می‌شود؟
این وظیفه نخست وزیر است که پس از مشورت با افراد صاحب نظر افرادی را برای عضویت در مجلس سنا منصوب کند. اعضای سنا تا سن ۷۵ سالگی عضو سنا باقی می‌مانند، مگر اینکه استعفا دهند. براین اساس نقش نخست وزیر در تغییر ترکیب سنا منحصر است به اعضایی که درگذشته‌اند و یا استعفا داده‌اند.
