آر‌دی‌اس‌پی؛ حساب پس‌اندازی که دولت هم کمک می‌کند تا معلولان نگران دوران سالمندی خود نباشند

شماره ۸۳ هفته نامه آتش را از اینجا دانلود کنید

اسپانسر ویژه: رضا شهبا – مشاور امور مالی – کانادا

حساب RDSP یک برنامه کمک به افراد معلول در کاناداست. متاسفانه این طرح نه تنها در میان جامعه ایرانی که حتی در میان بخش قابل توجهی از ساکنان کانادا، ناشناخته است و بسیاری از خانواده‌هایی که شرایط استفاده از RDSP را دارند، از آن استفاده نمی‌کنند. اما این حساب چیست، چه کسانی می‌توانند از آن استفاده کنند و چه مزایایی برای خانواده‌ها و افراد معلول دارد. با RDSP آشنا شوید.

ریتا کرکمان، زنی ۵۲ ساله و ساکن میسیساگاست. او مادر مجرد دختری معلول است و درباره‌ی زندگی دخترش پس از مرگ خود احساس نگرانی می‌کند. جودی، دختر نوجوان او، با مشکلاتی در رشد خود روبروست و اوتیسم دارد. کرکمان می‌خواهد دخترش از منابع مالی لازم برای بهره گرفتن از یک زندگی با کیفیت خوب برخوردار باشد. او می‌گوید: «متاسفانه این روزها بسیاری از بچه‌ها از حمایت‌های لازم بهره‌مند نیستند. خیلی از آنها فقط تلویزیون نگاه می‌کنند و این چیزی نیست که من برای دخترم می‌خواهم.»

یک برنامه کمک مالی دست‌و دلبازانه

جودی برای بقیه‌ی عمر به مراقبت‌های بیست و چهار ساعته نیاز دارد و چنین چیزی ارزان نخواهد بود. کرکمان می‌گوید: «برنامه‌های روزانه‌ی چندانی برای افراد معلول وجود ندارد و حتی اگر برنامه ای پیدا کنید می‌بایست به‌طور خصوصی و به مبلغ حدود 80 دلار روزانه برای آن بپردازید.» او همچنین می‌خواهد مطمئن شود که جودی شب‌ها نیز می‌تواند از برخی فعالیت‌ها لذت ببرد: «دختر من از هواداران دو آتشه‌ی فوتبال است. او هم مثل هر کس دیگری دوست دارد هر از گاهی مسابقه‌ای را به صورت زنده و از نزدیک ببیند و این پول می‌خواهد. او شایستگی این را دارد که وارد جامعه شود و از برخی فعالیت‌ها لذت ببرد.»

به همین دلیل است که از لحظه‌ی در دسترس قرار گرفتن حساب پس‌انداز ویژه‌ی معلولان Registered Disability Savings Plan یا (RDSP) در سال ۲۰۰۸، کرکمان فهمید که پس از مرگش، این برنامه‌ی دست و دلبازانه‌ی دولت فدرال کمک شایانی به زندگی طولانی‌تر جودی خواهد کرد. او می‌گوید: «وقتی می‌بینم که خیلی‌ها از حساب RDSP استفاده نمی‌کنند، غمگین می‌شوم.»

حق با کرکمان است. با وجود قابلیت این ابزار برای بهبود زندگی افراد معلول، از زمان آغاز این برنامه‌ تنها ۷۸,۰۰۰ نفر از ۵۰۰,۰۰۰ کانادایی واجد شرایط اقدام به افتتاح این حساب ویژه کرده‌اند. این حقیقت آزاردهنده‌ای است؛ به ویژه با توجه به آنکه معلولان معمولا هنگام جستجوی کار با دشواری‌هایی روبرو هستند و وقتی هم کار می‌کنند دستمزد کمتری می‌گیرند.

پول سپرده شده به حساب RDSP، مانند حساب پس‌انداز ویژه‌ی تحصیلات تکمیلی (RESP)، مشمول مالیات رشد نمی‌شود و همچنین از کمک‌های دولتی نیز بهره‌مند می‌شود. اما در حالی که حساب‌های RESP می‌توانند روی واریز‌های تا سقف ۲,۵۰۰ دلار در سال، کمک نسبتا بزرگ ۲۰ درصدی دریافت کنند، واریزها به حساب RDSP، بسته به سطح درآمد شخص (اگر شخص معلول بزرگسال است در آمد خودش و اگر هنوز بزرگسال محسوب نمی‌شود در آمد خانواده‌اش)، می‌تواند از کمک حیرت‌انگیز ۳۰۰ درصدی برخوردار باشد. در برخی موارد، حتی اگر هیچ پولی به این حساب نریزید، دولت باز هم  کمک مالی خواهد کرد.

مزیت‌های این حساب چیست؟

RDSP حساب پس‌اندازی است که برای کمک به بزرگسالان معلول یا والدین کودکان معلول طراحی شده است تا بتوانند حجم قابل توجهی از پول را برای هزینه‌های آینده‌ی زندگی شخص معلول جمع‌آوری کنند. این، یک جور حساب بازنشستگی برای افراد معلول است تا پول کافی برای دوران بازنشستگی داشته باشند.

یکی از مزایای اصلی استفاده از حساب RDSP آن است که اجازه می‌دهد پول‌های واریزی، معاف از مالیات رشد باشند. بدین معنا که فردی که حساب برای او باز شده است (فرد ذینفع) تا زمانی که پول‌ها را از حساب بیرون می‌کشد، هرگز برای درآمدهای خود مالیات نمی‌پردازد.

نکته‌ای که باید درباره این حساب بدانیم این است که محدودیتی برای واریزهای سالانه به حساب RDSP وجود ندارد، اما کل واریزی به آن نباید از ۲۰۰,۰۰۰ دلار فراتر رود. از آنجا که طبق مقررات، موجودی این حساب‌ها بعد از ۶۰ سالگی باید برداشت شود، پس از آنکه فرد ذینفع به سن ۵۹ سالگی رسید، دیگر هیچ پولی نمی‌توان به این حساب‌ها واریز کرد.

بی‌شک بزرگترین مزیت‌های حساب‌ RDSP عبارتند از اوراق قرضه دولتی اختصاص یافته به حساب پس انداز معلولان (CDSBs, Canada Disability Savings Bonds) و کمک‌های بلاعوض دولتی  اختصاص یافته به حساب پس‌انداز معلولان (CDSGs, Canada Disability Savings Grants). اینها کمک‌های بلاعوضی از سوی دولت فدرال است که  جمعا تا سقف ۴,۵۰۰ دلار در سال و تا سقف ۹۰,۰۰۰ دلار در طول عمر فرد ذینفع، تحت شرایط خاصی مستقیما به حساب او واریز می‌شود.

اما میزانی که ذینفعان می‌توانند واجد شرایط شوند، بستگی به درآمد خانواده و سن او دارد.

هنگامی که کودک به سن قانونی می‌رسد، دیگر درآمدهای خود او مهم است. نکته‌ی دیگری که باید مد نظر قرار داد آن است که به محض رسیدن سن فرد ذینفع به ۴۹ سال، کمک‌ها و تعهدات دولتی دیگر شامل او نخواهد شد. همه‌ی اینها نشان می‌دهد که حساب RDSP می‌باید هر چه زودتر افتتاح شود.

مزیت CDSB برای معلولان کم‌درآمد طراحی شده است. آنهایی که درآمد خانواده‌شان در سال از ۲۶,۳۶۴ دلار کمتر است، می‌توانند تا سقف ۲۰ سال (یا تا هنگامی که به ۴۹ سالگی می‌رسند)، صرف نظر از میزان واریزی خود، سالانه ۱,۰۰۰ دلار کمک بلاعوض دولتی دریافت کنند.

اگر درآمد خانواده از ۲۶,۳۶۴ دلار بیشتر، اما کمتر از ۴۵,۲۸۲ دلار باشد، تنها بخشی از مبلغ ۱,۰۰۰ دلار در سال به فرد تعلق خواهد گرفت. ریتا کرکمان می‌گوید: «برای اینکه واجد شرایط مزیت CDSB باشید، لازم نیست که حتی یک پنی هم به حساب واریز کنید. من درک نمی‌کنم که مردم چرا ثبت نام نمی‌کنند.»

در خصوص مزیت‌ CDSG، خانواده‌هایی که بیش از ۹۰,۵۶۳ دلار درآمد داشته باشند، هر ساله به ازای نخستین ۱,۰۰۰ دلاری که به حساب واریز کنند، دولت نیز به همان مقدار به حساب واریز می‌کند (تا سن ۴۹ سالگی فرد ذینفع). اما در صورتی‌ که درآمد خانواده کمتر از ۹۰,۵۶۳ دلار باشد، کمک‌های دولتی برای نخستین ۵۰۰ دلار ۳۰۰ درصد و برای ۱,۰۰۰ دلار بعدی ۲۰۰ درصد خواهد بود. حداکثر مبلغی که یک فرد ذینفع می‌تواند از طریق طرح CDSG دریافت کند، ۳,۵۰۰ دلار در سال و ۷۰,۰۰۰ دلار در طول دوره‌ی زندگی است. برای دریافت حداکثر مبلغ کمک سالانه، باید بسته به درآمد خود، در سال ۱,۰۰۰ دلار یا ۱,۵۰۰ دلار به حساب واریز کنید.

اگر تا به حال حساب RDSP باز نکرده‌اید، شاید امکان دریافت مزایای فوق را حداکثر تا ده سال قبل از تاریخ افتتاح حساب داشته باشید.

چه کسانی می‌توانند آردی‌اس‌پی داشته باشند؟

حساب RDSP را برای کسانی می‌توان افتتاح کرد که زیر ۶۰ سال سن داشته باشند، ساکن کانادا باشند، دارای شماره‌ی بیمه‌ی اجتماعی (SIN) معتبر بوده و واجد شرایط اعتبار مالیاتی معلولیت (DTC, Disability Tax Credit) باشند.

برای این کار باید گواهی اعتبار مالیاتی معلولیت یا همان فرم 2201 T را پر کنید؛ فرم پزشکی طولانی و پیچیده‌ای که اداره‌ی مالیات کانادا آن را برای اثبات معلولیت لازم می‌داند.

افراد معلول بزرگسالی که دچار ناتوانی‌هایی نیستند که مانع از عقد قرارداد توسط خود آنها باشد، می‌باید شخصا اقدام به افتتاح حساب RDSP کنند. اما بزرگسالان معلولی که قادر به عقد قرارداد نباشند، یکی از اعضای واجد شرایط خانواده (یعنی همسر، شریک زندگی یا والدین) می‌تواند به عنوان «نگه‌دارنده‌ی حساب» (Plan holder) مسئولیت افتتاح و مدیریت حساب RDSP را به عهده گیرد. به طور مشابه، اگر سن فرد معلول کمتر از سن قانونی باشد، یکی از والدین یا ولی قانونی او می‌تواند به نیابت از او حساب RDSP را باز کند. البته فرد ذینفع هنگام رسیدن به سن قانونی می‌باید اختیار حساب را به دست بگیرد، مگر آنکه معلولیت او مانع از این کار باشد.

باید توجه داشت که هر فرد معلول می‌تواند در آن واحد تنها یک حساب فعال RDSP داشته باشد (به جز در هنگام انتقال از یک حساب RDSP به حساب دیگر)، اما یک حساب واحد RDSP می‌تواند نگه‌دارنده‌های مختلف داشته باشد. علاوه بر این، نگه‌دارنده‌ی حساب برای فرد معلول لازم نیست که ساکن کانادا باشد. هر کسی که از طرف نگه‌دارنده‌ی حساب اجازه‌ی مکتوب داشته باشد، می‌تواند به حساب RDSP پول واریز کند.

پس‌انداز پول بدون مالیات

روش عالی دیگری که دولت از طریق آن به افزایش سریع حساب‌های RDSP کمک می‌کند، آن است که اجازه می‌دهد عواید برخی حساب‌های پس‌انداز دیگر نیز بدون کسر مالیات مستقیما به حساب RDSP انتقال یابد. این انتقال‌ها شامل حساب‌های RESP (به شرط آنکه هر دو حساب ذینفع مشترک داشته باشد)، RRSP، RRIF و برخی مبالغ یکجای پرداخت شده از حساب‌های بازنشستگی است (به شرط آنکه دارندگان حساب والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ فرد ذینفع باشند و از دنیا رفته باشند).

برای استفاده از این گزینه‌ی انتقال، حساب RDSP فرد ذینفع باید به اندازه‌ی کافی سهمیه سپرده‌گذاری داشته باشد ولی توجه داشته باشید که هیچ ‌کدام از عواید این حساب‌ها مشمول مزیت‌های دوگانه دولتی ذکر شده در بالا نمی‌شود.

مزایای دولتی حساب RDSP

اول، خبرهای خوب؛ جوئل کروکر از موسسه PLAN می‌گوید: «در تمامی استان‌ها و قلمروهای کانادا، RDSP به عنوان یک دارایی محسوب نمی‌شود.» این بدان معنی است که موجودی حساب RDSP تاثیری بر واجد شرایط بودن برای مزایای استانی مانند برنامه‌ی حمایت از معلولان انتاریو ندارد. هنگامی که پولی از یک حساب RDSP پرداخت می‌شود، بر مزایای فدرال مانند مزایای مالیاتی کودکان کانادا، مطالبات HST/GST، برنامه‌ی امنیت سالمندی یا بیمه‌ی بیکاری تاثیری نخواهد گذاشت.

اما بسته به استان یا قلمروهای مختلف، مزایای وابسته به درآمد ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند. این بدان خاطر است که در آمد ناشی از برداشت از حساب RDSP ممکن است به طور کامل یا به طور نسبی معاف باشد. برای مثال، در بریتیش کلمبیا پولی که از حساب RDSP خارج می‌شود به طور کامل از اینکه جزء درآمد خانواده محسوب گردد معاف است، اما در نیوبرانزویک اینگونه نیست. به دولت استانی خود مراجعه نمایید تا ببینید در استان شما وضعیت به چه صورتی است.