اتاوا – هاوانا؛ ماه عسل طولانی
چند دهه میانجی‌گری کانادا سرانجام به بازدید اوباما از کوبا منجر شد و قرار است چند روز بعد رولینگ استونز هم کنسرت رایگانی را در آنجا برگزار کند.
در بهار ۲۰۱۳ مذاکره‌کنندگان آمریکا و کوبا به یک مکان بی‌طرف نیاز داشتند تا مذاکرات محرمانه‌ای را به پیش ببرند که ۱۸ ماه بعد، در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴، به خبر برقراری مجدد روابط بین «نزدیکترین دشمنان» دنیا منجر شد.تنها چیزی که در ابتداهر دو طرف روی آن توافق داشتند این بود که مذاکرات در کشوری ادامه پیدا کند که با هر دو طرف دوست است: کانادا.
این مطلب در آخرین شماره هفته‌نامه آتش منتشر شده است.
برای دانلود شماره ۲۹ هفته‌نامه چاپی آتش اینجا را کلیک کنید.
اکنون همزمان با دیدار تاریخی اوباما از کوبا باید بپرسیم روابط به سرعت در حال گسترش بین واشنگتن و هاوانا – که ما نیز فروتنانه باید اذعان کنیم که در تحقق آن سهم داشته‌ایم – چه تأثیری بر روابط تاریخی ما با کوبا خواهد داشت.
پس از پیروزی انقلاب فیدل کاسترو در ۱۹۵۹، کانادا یکی از معدود کشورهای غربی بود که روابط دیپلماتیک خود را با کوبا حفظ کرد. در ۱۹۷۶ نخست وزیر وقت کانادا پیر ترودو اولین رهبر یک کشور عضو ناتو بود که از کوبا دیدار کرد.
برای کانادا آن دیدار به لحظه‌ای نمادین در جستجوی یک «راه سوم» در سیاست خارجی تبدیل شد، راهی که نشان دهنده‌ی تلاش ما برای استقلال از آمریکا و بریتانیا بود. برای کوبا نیز آن دیدار ارزشی نمادین داشت و به معنی به رسمیت شناختن مشروعیت بین‌المللی آنها بود. «زنده باد کوبا!» جمله‌ای بود که در آن سفر بر زبان ترودو جاری شد.
آن دیدار نتیجه‌ی بلند مدت دیگری نیز در پی داشت. بین پیر و فیدل چنان دوستی گرم و صمیمانه‌ای شکل گرفت که در سال ۲۰۰۰، رهبر کوبا – که خود نیز در آن زمان بیمار بود – به مونترال پرواز کرد تا با حضور در مراسم رسمی خاکسپاری ترودو، یکی از حمل کنندگان افتخاری تابوت وی باشد.
اگرچه روابط با کوبا در دوران زمامداری هارپر به سردی گرایید و دولت او حتی حضور کوبا را در اجلاس سران کشورهای قاره‌ی آمریکا نپذیرفت، ولی کوبایی‌ها فراموش نکردند که کانادا زمانی دست دوستی به‌سوی آنها دراز کرد که دیگران از کوبا رو می‌گرداندند. زمانی که در سال ۲۰۱۰ کانادا تلاش کرد تا به‌عضویت شورای امنیت دربیاید، دیپلمات‌های کوبایی آشکارا به نفع ما با همتایان خود از کشورهای آمریکای لاتین لابی می‌کردند.
به دلیل تحریم ۵۵ ساله‌ی آمریکا، که به شکل مؤثری جلوی تجارت و مسافرت آمریکایی‌ها را به کوبا می‌گرفت و به دنبال فروپاشی حامیان بلوک شرق کوبا در دهه‌ی ۱۹۹۰، کانادا دسترسی منحصر به‌فردی به این جزیره‌ی دریای کارائیب داشته است.
Calgary’s Sherritt International که در زمینه‌های معدن، نفت و گاز و الکتریسیته در کوبا سرمایه‌گذاری کرده، اکنون بزرگترین سرمایه‌گذار خارجی این کشور است. همچنین یک میلیون کانادایی که زمستان هر سال در جستجوی خورشید به جنوب پرواز می‌کنند تا از سواحل تماشایی این جزیره لذت ببرند، در حال حاضر بزرگترین منبع صنعت توریسم کوبا به شمار می‌آیند.
با ورود بیزینس‌ها و شهروندان مشتاق آمریکایی به صحنه و شریک شدن آنها در میوه‌ی ممنوعه‌ی کوبا، نقش کانادا ناگزیر رو به افول خواهد گذاشت. اما ارزش آن را دارد که همواره آن لحظه‌ی شیرین را به یاد بیاوریم که در ۲۰۱۰ در سازمان ملل کوبا به شکل غیر مترقبه‌ای به حمایت از ما برخاست. پدرو نونز سفیر کوبا خطاب به دیپلمات‌های دیگر گفت: «شما می‌توانید به کانادا اعتماد کنید.»
کوبایی‌ها حافظه‌ی خوبی دارند و به این سادگی‌ها فراموش نخواهند کرد که چه کسی دوست آنها بوده است.
