بهترین و بدترین گزینه‌ها در انتخاب رشته دانشگاهی در کانادا
فهرست مطالب
اسپانسر ویژه
رضا شهبا
مشاور برنامه‌ریزی تحصیلی – کانادا
www.rezashahba.com
نتایج یک مطالعه گسترده در کانادا نشان می‌دهد چشم‌انداز پیش روی بسیاری از دانشجویان، در همان لحظه‌ای ترسیم می‌شود که آنها رشته دانشگاهی خود را انتخاب می‌کنند. آمارهای اقتصادی و مالی در کانادا نشان می‌دهد روزهایی که دانشجویان و خانواده‌ها برای رشته تحصیلی و دانشگاه تصمیم می‌گیرند، کلیدی‌ترین زمان در تمام دوران تحصیل است.
یک پژوهش اقتصادی دیگر در کانادا نشان می‌دهد فارغ‌التحصیلان به نسبت کسانی که مدرک دبیرستان دارند، سالانه ۳۰ درصد درآمد بیشتری دارند؛ هر چند این رقم بسته به رشته‌های دانشگاهی متفاوت است. در این مطلب، اهمیت انتخاب رشته در کانادا و همچنین آمارهای مربوط به مسائل مالی آن را مرور می‌کنیم.
سخت‌کوشی، استعداد، علاقه و توانایی برقراری ارتباط، نقش مهمی در موفقیت تحصیلی دانشجویان دارد اما یک مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد، چشم‌انداز آینده‌ی دانشجویان کانادایی تا حد زیادی به روزهایی وابسته است که آنها رشتهی خود را انتخاب می‌کنند. ضمن اینکه مقایسه آمارهای رسمی کانادا نشان می‌دهد افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند، سالانه به طور متوسط ۳۰ درصد بیشتر از آنهایی که مدرک دبیرستان دارند، حقوق می‌گیرند.
کانادا؛ بالاترین میزان تحصیلات در میان کشورهای پیشرفته
آمار و ارقام مربوط به وضعیت آموزش عالی را با یک خبر خوب ادامه می‌دهیم؛ کانادا در میان تمام ۳۴ کشور عضو سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی OECD، از بالاترین میزان تحصیلات دانشگاهی برخوردار است. با این وجود، نتایج مطالعه کارشناسان اقتصادی CIBC می‌گوید مزایای مالی حاصل از گرفتن مدارک دانشگاهی در کانادا، کمی افت کرده است. از سویی دیگر هزینه‌ی دریافت مدرک کارشناسی در پنج سال گذشته حدود ۲۰ درصد رشد داشته و اختلاف پنج درصدی میزان اشتغال بین فارغ‌التحصیلان دانشگاه و دارندگان مدرک دیپلم، اکنون به ۷ / ۱ درصد کاهش یافته است.
این در حالی است که مزیت‌های نسبی تحصیل در کالج در حال رشد است؛ شهریه‌ی کالج‌ها بسیار پایین‌تر است و اختلاف سطح اشتغال بین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و کالج‌ها تقریباً از میان رفته است؛ این رقم اکنون تنها ۷ / ۰ درصد است.
انتخاب رشته اشتباه، سطح درآمد فارغ‌التحصیلان را پایین آورده است
موضوع نگران‌کننده درباره کانادا این است که اگر به وضعیت دانشجویان کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و کالج‌های کانادا، پایین‌ترین درآمد را به نسبت متوسط درآمد در جامعه دارند. طبق گزارش CIBC دلیل این موضوع تا حد زیادی به دلیل تفاوت درآمد عظیمی است که بر اساس تقاضای بازار کار بین مدارک دانشگاهی رشته‌های مختلف وجود دارد. در واقع درست است که دارندگان مدارک دانشگاهی در مقایسه با کسانی که دیپلم دبیرستان دارند، به طور میانگین ۳۰ درصد درآمد سالانه‌ی بیشتری دریافت می‌کنند اما این میزان به تفکیک رشته‌ها متفاوت است؛ بسیار متفاوت.
بهترین و بدترین رشته‌ها برای سرمایه‌گذاری تحصیلی
آمارها نشان می‌دهد رشته‌های مهندسی، با ۱۱۷ درصد اختلاف درآمد نسبت به مدرک دیپلم دبیرستان، از بالاترین مزیت مالی برخوردارند. پس از آن بهترین رشته‌ها برای تحصیل از لحاظ بازده مالی، عبارتند از ریاضیات، علوم کامپیوتر و علوم فیزیک، که همگی ۸۶ درصد نسبت به دیپلم دبیرستان درآمد بیشتری دارند. پس از اینها رشتهی بازرگانی است که با ۷۴ درصد بازده سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد. در کانادا بیشتر رشته‌های هنر و علوم انسانی از مزیت‌های مالی بسیار پایین‌تری برخوردارند؛ یعنی درآمد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی آن به طور متوسط تفاوت زیادی با کسانی ندارد که با مدرک دیپلم وارد آن شده‌اند.
در آخرین ردیف‌های این رتبه‌بندی، فارغ‌التحصیلان هنرهای زیبا قرار دارند که نسبت به دارندگان دیپلم، به طور میانگین ۱۲ درصد درآمد کمتر دارند؛ یعنی آنهایی که بعد از دبیرستان به صورت مستقیم وارد حوزه کاری در رشته هنرهای زیبا شده‌اند به طور متوسط ۱۲ درصد بیشتر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی این رشته‌ها درآمد دارند.
همه چیز در همان انتخاب اول تعیین می‌شود
این اعداد و ارقام برای بسیاری از دانشجویان تازه‌وارد و مشتاق، تصویری از زندگی بعد از فارغ‌التحصیلی ترسیم می‌کند که در نگاه اول دل‌سرد کننده است: هر قدر هم تلاش کنید، به نظر می‌رسد که موفقیت مالی آینده‌ی شما تا حد زیادی با انتخاب رشته‌‌ای که در سال اول می‌کنید از پیش تعیین می‌شود.
همچنین به نظر می‌رسد این نتایج تأیید کننده‌ی نگرانی‌های دولت کانادا در مورد شکاف مهارتی در سطح کشور باشد. به یاد بیاورید که بودجه‌ی فدرال ۲۰۱۳ مدعی بود که «نگرانی شماره یک» برای آینده‌ی موفقیت اقتصادی کانادا، همخوانی نداشتن بین مهارت‌هایی است که نیروهای کار دارند و مهارت‌هایی که کارفرمایان می‌خواهند. شکاف درآمدی بین رشته‌های مهندسی و هنرهای زیبا، حاکی از تفاوت مشابهی است.
البته از تشخیص چنین شکافی تا رفع عملی مشکل، هنوز راه زیادی در پیش است اما به هر حال حالا که در روزهای سرنوشت‌ساز انتخاب رشته قرار داریم، باید به همه این واقعیت‌ها با دقت نگاه کنیم. فراموش نکنیم که هیچ دولتی نمی‌تواند سود و زیان تک تک دانشجویان را تشخیص دهد و این تصمیم، در نهایت بستگی زیادی به انتخاب شخصی ما دارد.
سود مالی مهم است اما همه چیز نیست
تا اینجا با واقعیت‌های مالی و درآمدی نظام آموزش عالی کانادا آشنا شدیم. اما نباید فراموش کنیم که پتانسیل درآمدی، تنها یکی از فاکتورهایی است که دانشجویان در هنگام انتخاب رشته در نظر می‌گیرند. توانایی، علاقمندی و رضایت شخصی به همان اندازه فاکتورهای مهمی هستند.
هیچ‌کس صرفاً به این دلیل که هنرمندان کمتر از مهندسان پول در می‌آورند، دوست ندارد هنر از میان برود؛ در زندگی به جز میزان دستمزد، چیزهای دیگری هم وجود دارد.
انتخاب رشتهی تحصیلی در دانشگاه یا کالج تصمیمی است که دانشجویان باید شخصاً با در نظر گرفتن امیدها، رؤیاها و اهداف یگانه‌ی خود در زندگی اتخاذ کنند. اما هر قدر اطلاعات بهتری درباره‌ی زندگی بعد از تحصیل داشته باشند، به همان اندازه قادر خواهند بود تصمیم‌های بهتری بگیرند؛ اطلاعاتی که به روز است و بر اثر شناخت کامل از تک تک متقاضیان ورود به دانشگاه به آنها ارائه می‌شود.
