درمان کمردرد و راه‌های پیشگیری از آن
بر اساس داده‌های اداره آمار کانادا، از هر پنج بزرگسال کانادایی، چهار نفر دچار کمردرد می‌شوند. کمردرد در کانادا بین افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله بسیار شایع است و تعداد مردان و زنانی که به آن دچارند با هم برابر است.
وضعیت این بیماری در ایران نیز کمابیش به همین صورت است. طبق یک آمار رسمی، شیوع سالیانه این بیماری در ایران ۷۰ درصد برآورد شده و گفته می‌شود است که حدود ۸۰ درصد ایرانی‌ها دست‌کم برای یک بار در طول زندگی خود کمردرد را تجربه می‌کنند. بر این اساس، کمردرد درصد مهمی را در میان ۲۰۰ میلیون بار مراجعه سالانه ایرانیان به پزشک به خود اختصاص می‌دهد.
در این شماره هفته‌نامه آتش در بخش مشاوره پزشکی، دکتر لیدا صدریه، درباره انواع درمان‌های کمردرد و راه‌های پیشگیری از آن، اطلاعاتی کاربردی ارائه می‌دهد. ضمن اینکه هر شماره به چند سوال مخاطبان آتش درباره مسائل پزشکی پاسخ می‌دهیم. شما هم می‌توانید سوالات خود را به نشانی [email protected] ارسال کنید و پاسخ آن را در آتش بخوانید.
شما می‌توانید برای دانلود فایل پی‌دی‌اف صفحه مشاوره پزشکی اینجا را کلیک کنید.
در شماره گذشته ویژه‌نامه آتش، دکتر لیدا صدریه درباره دلایل کمردرد و راه‌های تشخیص آن نوشت و ما را با انواع راه‌های تشخیص دلایل کمردرد آشنا کرد. ادامه این مطلب درباره درمان کمردرد و راه‌های پیشگیری از آن است. با ما همراه باشید تا با انواع درمان‌های کمردرد و همچنین راه‌های کاربردی برای پیشگیری از آن آشنا شوید.
بر اساس داده‌های اداره آمار کانادا، از هر پنج بزرگسال کانادایی، چهار نفر دچار کمردرد می‌شوند. کمردرد در کانادا بین افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله بسیار شایع است و تعداد مردان و زنانی که به آن دچارند با هم برابر است.
وضعیت این بیماری در ایران نیز کمابیش به همین صورت است. طبق یک آمار رسمی، شیوع سالیانه این بیماری در ایران ۷۰ درصد برآورد شده و گفته می‌شود است که حدود ۸۰ درصد ایرانی‌ها دست‌کم برای یک بار در طول زندگی خود کمردرد را تجربه می‌کنند. بر این اساس، کمردرد درصد مهمی را در میان ۲۰۰ میلیون بار مراجعه سالانه ایرانیان به پزشک به خود اختصاص می‌دهد.
این آمارها و بسیاری آمارهای دیگر نشان می‌دهند درمان کمردرد بسیار با اهمیت است و باید حسابی مواظب باشیم که به آن دچار نشویم. در این مطلب به شما خواهیم گفت که چه درمان‌هایی برای آن وجود دارد و از آن مهم‌تر اینکه چگونه با رعایت کردن برخی اصول از ابتلا به آن پیشگیری کنید.
درمان کمردرد
کمردرد در بیشتر موارد با یک‌سری مراقبت‌ها و توجه در خانه قابل درمان است. در غیر این‌صورت نیاز است درمان‌های دارویی و اقدامات دیگر را انجام داد.
اگر کمردرد خفیف تا متوسط با مسکن‌های OTC بهبود نیافت پزشک شما ممکن است یک شل‌کننده عضلانی برایتان تجویز کند.
در این صورت باید مراقب باشید زیرا گاهی شل‌کننده‌ها باعث گیجی و خواب‌آلودگی می‌شوند. مخدرها هم در مواردی که درد شدید است، زیر نظر پزشک و برای کوتاه مدت تجویز می‌شوند.
اگر منشا درد عصب باشد، ممکن است گاباپنتین، پرگابالین یا دلاکستین هم تجویز شود. گاهی هم در کمردردهای مزمن، داروهای ضدافسردگی با دوز پایین تجویز می‌شود.
فیزیوتراپی
درمان‌های فیزیکی شامل گرما، امواج صوتی، تحریک الکتریکی و تکنیک‌های شل کردن عضلات ممکن است باعث کاهش درد شوند. فیزیوتراپیست با تجویز و توصیه ورزش‌های مناسب می‌تواند دامنه حرکت و انعطاف کمر را افزایش دهد. این ورزش‌ها همچنین می‌توانند با قوی‌سازی عضلات شکم و کمر، استقرار ستون فقرات را بهبود بخشند.
تزریق
اگر درد شما با درمان‌های معمولی تسکین نیابد یا درگیری عصب وجود داشته باشد، پزشک ممکن است برایتان تزریق استیرویید انجام دهد. تزریق در فضای اپیدورال اطراف عصب درگیر انجام می شود وموجب تسکین درد می شود. گاهی ممکن است پزشک شما تشخیص دهد درد از سطوح مفصلی مهره‌ها ناشی می‌شود. در این شرایط ممکن است او داروی بی‌حس‌کننده‌ای را هم به‌همراه استیرویید در مجاورت سطوح مفصلی تزریق کند.
شیوه زندگی
اغلب اوقات برای رفع کمردرد، یک دوره کوتاه استراحت مفید است ولی توصیه نمی‌شود این استراحت بیش از چند روز طول بکشد. در واقع پس از اتمام استراحت باید فعالیت‌های روزانه را در حد تحمل از سر گرفت. در این شرایط معمولا فعالیت‌های ملایم مثل قدم زدن یا انجام کارهای شخصی مشکلی ایجاد نمی‌کند. البته اگر فعالیتی باعث افزایش درد می‌شود نباید آن را ادامه دهید.
اضافه وزن هم یکی از مسائل مهمی است که رابطه زیادی با شیوه زندگی ما و البته کمردردمان دارد. در مورد درد کمر باید بدانید بسیار مهم است که اضافه وزن نداشته باشید زیرا وزن اضافه باعث فشار مضاعف بر ماهیچه‌های کمر می‌شود. ضمن اینکه برای بلند کردن اسباب و وسایل از زمین حتما هوشمند عمل کنید و از پاهایتان کمک بگیرید؛ خم نشوید بلکه روی دوپا بنشینید و آن وسیله را بلند کنید.
جراحی
جراحی جزو آخرین درمان‌های کمردرد است و بسته به تشخیص پزشک، در مواردی که اشکال ساختاری وجود دارد انجام می‌شود. پزشک هنگامی جراحی را تجویز می‌کند که مطمئن باشد بیمار از انجام جراحی نفع می‌برد.
پیشگیری
هر چند همه درمان‌هایی که گفتم می‌تواند بیمار را از درد کمر خلاص کند اما همیشه بهترین راه، پیشگیری است. با هم چند راهکار ساده و عملی را برای پیشگیری از کمردرد مرور می‌کنیم.
در هنگام نشستن: اگر مجبوريد مدت طولانی روی صندلی بنشينيد بهتر است هر نيم ساعت به بهانه‌های مختلف بلند شوید، راه بروید و يا به بدن‌تان حرکات کششی بدهيد.
پیشنهاد من این است که از صندلی مناسبی استفاده کنید که پشتی دارد و زاويه آن حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ درجه است. اگر هم صندلی‌تان محافظ قوس کمر ندارد، قوس کمر را با يک بالش کوچک محافظت کنيد.
به جای چرخاندن کمرتان حين کار، از چرخش صندلی استفاده کنيد.
یک توصیه ساده و کاربردی هم این است که وسايل مورد استفاده‌تان را در دسترس خود روی ميز بچينيد تا برای استفاده از آنها مجبور به خم کردن کمرتان به جلو نشويد.
در هنگام ايستادن و خوابيدن: همیشه مراقب باشید هنگام ايستادن، خود را به جلو خم نکنيد. گوش‌ها، شانه و لگن را بايد در يک امتداد و شکم را تو نگه داريد.
اگر مجبوريد مدت طولانی بايستيد، يکی از پاها را روی يک زیرپایی به ارتفاع ۲۰ سانتی‌متر قرار دهيد تا فشار کمتری به کمر وارد شود و هر ۱۰ دقيقه جای پاها را با هم عوض کنيد.
بهترين حالت خوابيدن، خوابيدن به پهلو در حالی است که زانوها کمی خم بوده و يک بالش کوچک بين دو زانو قرار گيرد. اگر به پشت می‌خوابيد لازم است يک بالش زير زانوها و يک بالش کوچک زير گودی کمر قرار دهيد.
برای خارج شدن از تختخواب اول به کنار تخت بچرخيد و پاهای خود را از تخت آويزان کنید. بعد از آن با کمک دست‌ها و سفت کردن ماهیچه‌های شکم بنشينيد.
با رعایت همین توصیه‌های ساده می‌توانید تا حد زیادی از انواع دردهای کمر جلوگیری کنید.
سوالات خود را از بخش پزشکی آتش بپرسید
آقای محسن صبوری از همیلتون پرسیده‌اند:
به تازگی خیلی در مورد inversion table شنیدم که در درمان کمردرد موثر است. آیا این واقعا درست است؟ این وسیله چه قدر مفید است؟
پاسخ: این وسیله در واقع نوعی از کشش درمانی (traction therapy) است که در تئوری باید با کشش ستون فقرات، فضای بین مهره‌ها را زیاد کرده و فشار بر روی دیسک‌ها را کم کند. بیمار روی سطح شیب‌داری دراز کشیده و سر پایین و پاها بالا قرار می‌گیرد و در بعضی موارد شخص کاملا وارونه می‌شود. به‌طور کلی شواهد بسیار اندکی بر موثر بودن ترکشن وجود دارد و اثر آن کوتاه مدت است و حتی در مواردی افزایش درد گزارش شده است. دراز کشیدن وارونه در بیماران مستعد فشارخون بالا ممکن است سبب افزایش فشار خون شود. خیلی از وسایلی که بدین منظور ساخته شده‌اند ایمن نبوده‌اند و منجر به سقوط افراد شده‌اند. در کل بهتر است ترکشن تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود.
خانم پرستو شفایی از ونکوور پرسیده‌اند:
خواهر شوهر من باردار است. او درحال حاضر در سه ماهه دوم است و خیلی از کمردرد شکایت می کند. دلیل این همه درد چیست آیا این طبیعی است یا نیاز به دارو دارد؟
پاسخ: آمار کمردرد در زنان باردار ۸۰ درصد است. رحم در حال بزرگ شدن باعث کشیدگی عضلات شکم می‌شود و توزیع وزن تنه را تغیییر می‌دهد. این اتفاق باعث تغییر posture یا همان وضعیت صحیح قرارگیری بدن می‌شود و فشار مضاعف به عضلات پشت وارد می‌کند. در این شرایط عضلات پشت باید بیشتر کار کنند و مفاصل تحت استرس و فشار قرار می‌گیرند. همچنین خود هورمون‌های حاملگی باعث بدتر شدن اوضاع، شل شدن لیگتمتن‌ها و مفاصل می‌شوند و درد در ایستادن و نشستن طولانی ایجاد می‌کنند. نرمش‌های مناسب دوران بارداری و استراحت‌های کوتاه در طول روز کمک بسیاری می‌کنند. البته در صورت شدید بودن درد ایشان باید با پزشک‌شان مشورت کنند.
