پناهنده که می‌شوید دیگر به کشورتان سفر نکنید

عبیدالله صدیقی، پناهنده افغان است که حالا اقامت دائم کانادای خود را از دست داده است. دلیل آن هم قانونی است که در زمان استیون هارپر تصویب شد و طبق آن، حق اقامت دائم از پناهنده‌ای که به کشور خود بازگردد، سلب می‌شود. این قانون معترضان زیادی دارد اما دادگاه موظف است بر اساس آن حکم دهد؛ عبیدالله، نخستین قربانی این قانون در کاناداست و حالا بین زمین و هوا مانده است.

او که از پاکستان به کانادا پناهنده شده، در طول مدتی که مقیم کانادا بود، سه بار به افغانستان سفر کرد. این کار به مجریان قانون اجازه می‌دهد، اقامت او را سلب کند. عبیدالله در تلاش است که بتواند اقامت دائم خود را پس بگیرد اما هنوز هیچ چیز معلوم نیست.

عبیدالله صدیقی که اهل افغانستان است به دلیل سفر به وطن جنگ زده‌اش، حق ماندن در کانادا را از دست داد. او برای دیدن والدینش به آنجا رفته بود. به نظر می‌رسد گاهی اوقات رفتن به خانه می‌تواند عواقب وحشتناکی داشته باشد. او که به عنوان پناهنده به کانادا آمده بود مرتکب اشتباه شد و سه بار برای دیدن والدینش به افغانستان رفت. به همین دلیل کانادا حق ماندن در کشور را از او سلب کرد. پس از تبعید به پاکستان و گذراندن حدود ۲۰ سال در آنجا، در ژانویه ۲۰۱۱ صدیقی و خانواده‌اش به کمک یک مرکز خصوصی، به عنوان مقیم دائم در کانادا ساکن شدند.

اما از آنجایی که در بحبوحه اسکان یافتن در کانادا ازدواجش نیز در شرف فروپاشی بود، این مرد ۴۹ ساله ساکن شهر سوری در بریتیش کلمبیا سه بار به افغانستان سفر کرد. دو سفر او همراه با بچه‌ها بود که به دیدن والدینش در هرات رفت و از آنها برای نجات زندگی‌اش کمک خواست.

خداحافظی با اقامت دائم کانادا

در نوامبر ۲۰۱۳، مسئولین مهاجرت پرونده عبیدالله را به جریان انداختند و بعد از آن مجوز اقامت دائم صدیقی را لغو کردند. از نظر آنها او مجددا تحت حمایت افغانستان است و برای زندگی در آنجا دیگر خطری او را تهدید نمی‌کند.

در نتیجه، صدیقی نخستین پناهنده‌ای بود که مجوز اقامت دائمش لغو شد و با تغییراتی که محافظه‌کارها در سال ۲۰۱۲ در خصوص قوانین مهاجرت اعمال کردند، مواجه شد. بر اساس این قوانین، در چنین شرایطی، حق شهروندی دائم نیز به صورت خودکار لغو می‌شود.

صدیقی که پیش از آمدن به کانادا، در سال ۱۹۷۸ از افغانستان به پاکستان رفت، می‌گوید: «این اتفاق کمرم را شکست. من از نظر ذهنی، روحی و عاطفی شرایط سختی را می‌گذرانم. از سه فرزند دوست‌داشتنی‌ام جدا شده‌ام و آینده مبهمی دارم. تصور کنید زندگی‌تان هیچ ثباتی ندارد، هیچ تضمین کاری ندارید، نمی‌توانید در کنار فرزندانتان باشید و عملا جایی برای رفتن وجود ندارد».

آمارهای رو به رشد لغو اقامت

تعداد افرادی که اقامت دائم خود را از دست داده‌اند از ۳۰ مورد در سال ۲۰۱۲، به ۲۵۶ مورد در سال ۲۰۱۵ رسیده است. گرچه توجه اصلی مسئولین به افرادی است که سابقا به عنوان پناهنده وارد کشور شدند، اما پناهندگانی (مانند مردم سوری) که اخیرا ساکن شده‌اند نیز از این جریان مصون نیستند.

با به قدرت رسیدن دولت لیبرال جدید در اتاوا، حزب NDP، از لایحه‌ای جدید خبر داد که این حزب پیشنهاد کرده است. این لایحه برای فسخ مفاد قانونی مربوط به لغو شهروندی ایجاد شده و چنین مواردی را تا پایان یافتن قانون‌گذاری به حالت تعلیق در می‌آورد.

جنی وان، عضو NDP می‌گوید: «مهم نیست شرایطی که از ابتدا بر کشور حاکم بوده، عوض شده است. مهم نیست برای آخرین بار به دیدن کسی می‌روید که روزهای آخرش است. مهم نیست که در زمان سفر این قانون وجود نداشته است. خطر از دست دادن اقامت دائم، همواره شما را تهدید می‌کند. لایحه‌ی من این قانون غیرمنصفانه را که دولت محافظه‌کار پیشین وضع کرده، کنار می‌زند. این امر اسراف کامل پول مالیات‌پردازان است. دولت باید تغییر جهت دهد و این منابع را صرف پیوندهای مجدد خانوادگی بکند».

صدیقی درخواست دادگاه تجدید نظر کرده است. او اعتقاد دارد که باید از روند لغو شهروندی مستثنی شود چرا که به عنوان مقیم دائم و بجای طی کردن فرآیند پناهندگی و تقاضای حمایت کانادا، از طریق حمایت انسانی افراد خارجی به اینجا آمده است.   

یک مورد مشابه؛ این بار برای یک کلمبیایی

مورد مشابهی که بعد از پرونده صدیقی پیش آمد، مربوط به ژوزه دو جسوس برمودز بود. او در سال ۲۰۰۶ به دلیل خشونت شبه‌نظامیان علیه او و خانواده‌اش، به ونکوور آمد.

در سال ۲۰۱۴، مسئولین در صدد لغو اقامت او برآمدند زیرا در فرم شهروندی‌اش اعلام کرده بود که دو بار در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ برای ازدواج با نامزدش به کلمبیا رفته است.

در پرونده برمودز، دادگاه باز هم طرف دولت بود و علی‌رغم مسائل انسانی، اعلام کرد که به سیاست‌های انتخابی پارلمان باید احترام گذاشت و باید قانون را اجرا کرد.

دادگاه در تصمیمی که در ماه آوریل گرفته شد اعلام کرد: «پارلمان می‌تواند برنامه حمایتی سازمان مهاجرت و پناهندگی را اصلاح کند».

اعتراض به قانون، امیدواری به تغییر

داگلاس کنون وکیل صدیقی می‌گوید کانادا نمی‌تواند مستبدانه حق اقامت دائم یک پناهنده قدیمی را بگیرد.

او می‌گوید: «نمی‌توانی تصور کنی که پناهنده شدی و همزمان همیشه در خطر هستی. خطر می‌آید و می‌رود. زمانی که مردم به حمایت احتیاج دارند شما این‌کار را می‌کنید و بعد اجازه می‌دهید بروند».

داگلاس کنون سپس به موردی اشاره می‌کند که معتقد است کار را بدتر هم می‌کند. او می‌گوید که موکلش پیش از اینکه برای ملاقات با والدینش به افغانستان سفر کند با سازمان مهاجرت تماس گرفته و آنها به او اطلاع داده بودند که، اگر کارت اقامت دائم را همراهش داشته باشد، می‌تواند به افغانستان برود و بازگردد.

صدیقی هنوز هم برای ماندن در کنار پسرهایش عبیر ۱۷ ساله، عزیر ۱۲ ساله و عابده ۱۳ ساله در کانادا می‌جنگد.

او می‌گوید: «جنگ و ناامنی هنوز هم در افغانستان وجود دارد و آنجا برای زندگی و کار امن نیست. آنجا هیچ‌کس امنیت ندارد. من یک پناهنده موقت نبودم. من یک مقیم دائمی کانادا محسوب می‌شدم. نمی‌دانم چرا سازمان مهاجرت مرا در چنین شرایطی قرار داده است».