۱۱ اتفاق اورژانسی که ممکن است برای دندان‌های شما بیفتد و آنچه باید تا پیش از رسیدن به دندانپزشک انجام دهید
چرا همیشه دندان درد در ساعات شب و روزهای تعطیل اتفاق می‌افتد و چکار باید کرد
اسپانسر ویژه: دکتر ساناز ولدی – دندانپزشک – تورنتو
اگرچه این حرف ممکن است مبنای علمی نداشته باشد، ولی باور رایج این است که معمولا گرفتاری‌های اورژانسی دندان، در بدترین ساعاتی که ممکن است اتفاق می‌افتد، ساعت‌های نیمه شب، روزهای تعطیل و یا هنگامی که در سفر هستیم.
به هرحال این ۱۱ مورد اورژانسی، اگر برای دندان‌های ما اتفاق بیفتد، باید هرچه زودتر خود را به دندانپزشک برسانیم، اما تا زمان رسیدن به دندانپزشک، خود ما چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهیم که هم درد کمتری بکشیم و هم ضایعات احتمالی را به حداقل برسانیم.
این مطلب به همین ۱۱ مورد می‌پردازد.
این شماره آتش خانواده را از اینجا دانلود کنید
هرگونه مشکل اورژانسی دندان، مانند جراحت‌های وارد آمده به دندان‌ها یا لثه‌ها، بالقوه می‌تواند جدی باشد و نباید نادیده گرفته شود. غفلت از مشکلات دندان می‌تواند ریسک آسیب‌های دائمی و نیاز به درمان‌های وسیع‌تر و گران‌تر در آینده را بالا ببرد. این مطلب چند نکته را در مواجهه با برخی مشکلات دندانی مرور می‌کند.
۱- دندان درد
ابتدا دهان خود را به طور کامل با آب گرم بشویید. سپس با نخ دندان باقیمانده‌های غذاها را بیرون بیاورید. اگر دهان شما ورم کرده است، کمپرس سرد روی دهان یا گونه‌ی خود بگذارید.
هرگز آسپیرین یا هیچ مسکن دیگری را روی لثه‌ی خود در نزدیک دندانی که درد می‌کند، قرار ندهید، چون ممکن است بافت لثه را بسوزاند. در اولین فرصت ممکن به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
۲- لب‌پر شدن یا شکستن دندان
تکه‌های جدا شده‌ی دندان را نگه دارید. با آب گرم دهان را بشویید؛ تکه‌های دندان را نیز بشویید. اگر خون‌ریزی دارید، یک قطعه گاز استریل را به مدت حدود ۱۰ دقیقه، یا تا زمان بند آمدن خون، روی موضع مورد نظر بگذارید. روی بخش بیرونی دهان، گونه یا لب و نزدیک دندان شکسته یا لب‌پر شده، کمپرس سرد بگذارید تا ورم احتمالی بخوابد و درد آن تسکین پیدا کند.
۳- افتادن دندان
دندان را از تاج آن (بخشی که معمولا در دهان آشکار است) بگیرید و ریشه‌ی آن را، در صورت آلوده بودن، بشویید. آن را نسایید و اگر تکه‌هایی از بافت لثه به آن چسبیده است، جدایش نکنید. در صورت امکان، تلاش کنید که دندان را به جای خود باز گردانید. دقت کنید که به سمت درست قرار گرفته باشد. به هیچ وجه دندان را با فشار در حفره‌ی دندانی وارد نکنید. اگر امکان جای‌گذاری مجدد دندان در حفره وجود نداشت، آن را در ظرف کوچکی از شیر (یا در صورت عدم دسترسی به شیر، در فنجانی از آب به اضافه‌ی اندکی نمک طعام)، یا محصولات حاوی محیط کشت سلولی مانند Save-a-Tooth، بگذارید. در تمام این موارد، در اولین فرصت ممکن به دیدار دندانپزشک خود بروید. دندان‌هایی که ظرف یک ساعت پس از کنده شدن، توسط دندانپزشک مورد معاینه قرار گرفته و به حفره‌ی خود باز گردانده شده باشند، از بیشترین احتمال برای ماندگاری برخوردار هستند.
۴- جاکن شدن دندان
(بیرون آمدن بخشی از دندان)
بلافاصله به دیدن دندانپزشک خود بروید. تا زمان رسیدن به مطب دندانپزشک، کمپرس سرد روی بخش بیرونی دهان یا گونه‌ی خود در موضع دندان مورد نظر بگذارید تا دردتان تسکین پیدا کند. در صورت لزوم، از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک (مانند تیلنول یا ادویل) استفاده کنید.
۵- گیر کردن چیزی در بین دندان‌ها
ابتدا سعی کنید با استفاده از نخ دندان، بسیار آرام و با دقت، شیء مورد نظر را بیرون بیاورید. اگر نتوانستید شیء را بیرون بیاورید، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. به هیچ وجه برای حرکت دادن شیء گیر کرده، از سوزن یا چیزهای تیز دیگر استفاده نکنید. این ابزارها می‌تواند در لثه‌ی شما بریدگی ایجاد کرده یا سطح دندان‌تان را بخراشد.
۶- افتادن مواد داخل دندان پر شده
به عنوان یک اقدام موقت، تکه آدامس بدون قندی را در داخل حفره قرار بدهید (آدامس دارای قند ایجاد درد خواهد کرد) یا از سیمان دندانی Dental Cement بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک استفاده نمایید. در اولین فرصت ممکن نزد دندانپزشک خود بروید.
۷- افتادن تاج دندان
اگر تاج دندان شما افتاد، در اولین فرصت ممکن نزد دندانپزشک خود بروید و تاج دندان را هم با خود ببرید. اگر نتوانستید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید و دندان‌تان هم درد داشت، با استفاده از گوش‌پاک‌کن اندکی روغن میخک Clove Oil به منطقه‌ی مورد نظر بزنید (روغن میخک را می‌توانید در داروخانه‌ی محلی خود یا در راهروی ادویه‌ی سوپرمارکت تهیه نمایید). در صورت امکان، تاج دندان را به سر جای خودش روی دندان برگردانید. قبل از انجام این کار، سطح داخلی دندان را به سیمان دندانی Dental Cement بدون نیاز به نسخه، خمیردندان، یا چسب دندان مصنوعی Denture Adhesive آغشته کنید، تا کمک شود که تاج دندان در جای خود استقرار پیدا کند. از چسب فوری استفاده نکنید!
۸- شکستن سیم‌های ارتدنسی
اگر یک سیم شکست یا از قلاب یا بند بیرون زد و با گونه، زبان یا لثه‌ی شما برخورد داشت، سعی کنید با استفاده از پاک‌کن انتهای یک مداد، آن سیم را به موقعیت بهتری هدایت کنید. اگر نتوانستید موقعیت سیم را تغییر بدهید، با موم ارتودنسی Orthodontic Wax، یا یک گلوله‌ی کوچک پنبه، یا یک تکه گاز استریل، انتهای آن را بپوشانید، تا زمانی که بتوانید به مطب متخصص ارتدنسی بروید. به هیچ وجه سیم را قطع نکنید، چون ممکن است آن را ببلعید یا اینکه به داخل ریه‌های‌تان فرو بکشید.
۹- شل شدن قلاب‌ها و بندها
سیم شل شده را موقتا با یک تکه موم ارتدنسی Orthodontic Wax به جای خود دوباره متصل کنید. کار دیگری که می‌توانید انجام بدهید، آن است که موم را روی سیم قرار بدهید تا حالت یک لایه‌ی محافظ پیدا کند. در اولین فرصت ممکن نزد متخصص ارتدنسی بروید. اگر مشکل در شل شدن بند است، آن را نگه دارید و نزد متخصص ارتدنسی خود بروید تا آن را جایگزین کند.
۱۰- آبسه عفونی دندان
آبسه عفونتی است در اطراف ریشه‌ی دندان یا در فضای بین دندان‌ها و لثه‌ها. آبسه می‌تواند بافت اطراف دندان را تخریب کند و عفونت آن، اگر مورد مداوا قرار نگیرد، ممکن است به سایر بخش‌های بدن نیز سرایت نماید. از آنجا که آبسه می‌تواند مشکلات جدی در ارتباط با سلامت دهان و سلامت عمومی بدن ایجاد کند، اگر آماس‌های جوش‌مانند و معمولا دردناکی روی لثه‌ی خود مشاهده کردید، هرچه زودتر به دیدن دندانپزشک خود بروید. در همین حال، برای تخفیف درد و کشاندن چرک به سطح، سعی کنید روزی چند بار دهان را با محلول آب و نمک ملایم (نصف قاشق نمک طعام در ۸ اونس یا ۲۲۵ میلی لیتر آب) بشویید.
۱۱- جراحت‌های بافت نرم
جراحت در بافت‌های نرم، که شامل زبان، گونه‌ها، لثه‌ها و لب‌ها می‌شود، می‌تواند به خون‌ریزی بیانجامد. برای کنترل خون‌ریزی، اقدامات زیر را در نظر داشته باشید:
با محلول آب و نمک ملایم دهان خود را بشویید.
با استفاده از یک تکه گاز مرطوب، یا یک عدد چای کیسه‌ای، به موضع خون‌ریزی فشار وارد آورید. برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، آن را روی موضع نگه دارید.
به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه، کمپرس سردی را روی بخش بیرونی دهان یا گونه، در موضع مورد نظر، قرار دهید، تا هم دردتان تسکین پیدا کند و هم خون‌ریزی کنترل شود.
اگر خون‌ریزی متوقف نشد، بلافاصله به مطب دندانپزشک یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید. در فاصله‌ای که خود را به کادر پزشکی می‌رسانید، همچنان به فشار دادن گاز استریل روی موضع خون‌ریزی ادامه دهید.
