اضطراب چیست، چرا به وجود می‌آید و چگونه باید با آن روبرو شد
فهرست مطالب
دکتر لیدا صدریه
نگرانی و اضطراب را یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصر حاضر می‌دانند. هر چند نگران و مضطرب بودن گاه به گاه، وضعیتی طبیعی است و کاملا با بیماری اضطراب تفاوت دارد. بیماری اضطراب، نگرانی، ترس دائم، شدید و فزاینده‌ای ایجاد می‌کند. بیماری‌های اضطرابی شایع‌ترین اختلالات روانی هستند که بزرگ‌سالان کانادایی را مبتلا می‌کنند. حداقل هفت نوع بیماری مختلف با علایم متفاوت زیر چتر این گروه از بیماری‌های روانی قرار می‌گیرند. طبق گزارش انجمن بیماری‌های اضطرابی کانادا، شیوع ۱۲ ماهه برای هر بیماری اضطرابی در کانادا در افراد بالای ۱۵ سال، بالای ۱۲ درصد است. ضمن اینکه یک نفر از هر چهار کانادایی (یعنی ۲۵ درصد)، در طول عمر خود حداقل یکی از انواع بیماری‌های اضطرابی را تجربه می‌کند. این بیماری در جریان زندگی روزمره برای فرد اضطراب ایجاد می‌کند و زندگی را دشوار کرده و کنترلش بسیار سخت است. در این مطلب شما را با اضطراب آشنا می‌کنم و به شما می‌گویم چگونه باید با آن روبرو شوید.
بیماری اضطراب ممکن است در کودکی و یا نوجوانی آغاز شود و تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. این بیماری انواع مختلفی دارد و مثال‌هایش عبارتند از: اضطراب جدایی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال هراس. فراموش نکنیم که یک شخص ممکن است بیش از یکی از این اختلالات را داشته باشد.
علت اضطراب چیست؟
با وجود اینکه علت اصلی اضطراب شناخته شده نیست ولی تجربیات تلخ و ضایعه‌بار در افرادی که زمینه ابتلا را به لحاظ ژنتیکی دارند باعث ایجاد بیماری اضطرابی می‌شوند. در بعضی افراد یک بیماری زمینه‌ای می‌تواند در ایجاد اضطراب نقش داشته باشد. بیماری‌هایی مانند حملات قلبی، دیابت، آسم و مشکلات تیرویید ممکن است ایجاد بیماری اضطرابی کنند.
چه عواملی اضطراب را زیاد می‌کند؟
داروها گاهی در ایجاد اضطراب موثرند. عوامل دیگری نیز وجود دارند که ریسک ابتلا به بیماری اضطرابی را زیاد می‌کنند. این عوامل عبارتند از:
جنسیت: زنان بیشتر از مردان مبتلا می‌شوند
وقایع شوک‌آور: کودکانی که مورد آزار قرار گرفته‌اند یا شاهد آزار بوده‌اند ممکن است زمانی در طول دوران زندگی‌شان مبتلا به بیماری اضطرابی شوند. حتی بزرگسالانی که شاهد وقایع شوک‌آور بوده‌اند امکان ابتلا دارند.
استرس: یک بیماری وخیم و یا یک حادثه بزرگ یا حتی روی هم انباشته شدن استرس‌های کوچک امکان ابتلا به اضطراب فراگیر را بیشتر می‌کنند.
شخصیت: بعضی از تیپ‌های شخصیتی بیشتر امکان ابتلا به اختلالات اضطرابی را دارند.
وجود اختلالات دیگر: کسانی که اختلالات روحی دیگر مانند افسردگی دارند بیشتر ممکن است دچار اضطراب شوند.
سابقه خانوادگی: اختلالات اضطرابی زمینه‌های ارثی دارند و در خانواده‌ها دیده می‌شوند.
الکل و مواد مخدر: استفاده و یا ترک آنها موجب اضطراب می‌شود.
علایم بالینی و شکایات بیمار: احساس نگرانی، احساس عجز و ناتوانی، احساس تهدید و ترس، افزایش ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس، تعریق، لرزش، احساس خستگی و ضعف و ناتوانی در فکر کردن به چیزی غیر از عامل ترس.
درمان اضطراب چیست؟
معمولا درمان‌گر شما پروسه درمان را با یک پرسشنامه آغاز می‌کند که پاسخ به سوالات آن می‌تواند تشخیص اختلال اضطراب را در شما روشن کند و دلایل دیگر را رد کند. همچنین یک معاینه بالینی برای اینکه معلوم شود اضطراب به خاطر یک بیماری جسمی به‌وجود نیامده است.
دو روش اصلی برای درمان اختلال اضطرابی روان‌درمانی و دارودرمانی وجود دارد.
روان‌درمانی: مشاوره و صحبت با بیمار جهت کاهش علایم اضطراب انجام می‌شود. رفتاردرمانی شناختی یکی از موثرترین انواع روان‌درمانی برای اختلال اضطرابی است. تمرکز این روش بر روی آموزش مهارت‌هایی است که شما می‌توانید با به‌کارگیری آنها اعمالی را که باعث اضطراب‌تان می‌شود، دوباره انجام دهید و لازم نیست از آنها دوری کنید.
داروها:
داروهای ضدافسردگی: با تغییر واسطه‌های شیمیایی در مغز بر روی فعالیت مغز اثر می‌گذارند. ضدافسردگی‌هایی که اثر ضداضطراب هم دارند عبارتند از: فلوکستین (پروزاک)، ایمیپیرامین (تفرانیل)، پاروکستین(پکسیل)، سرترالین(زلفت) و…
بوسپیرون: باید مدت طولانی مصرف شود. چندین هفته طول می‌کشد تا اثراتش آشکار شود.
بنزودیازپین‌ها: فقط برای کوتاه‌مدت و کاهش حملات اضطرابی حاد استفاده می‌شوند. این داروها اصلا برای طولانی مدت توصیه نمی‌شوند چون اعتیاد‌آورند و موجب وابستگی می‌شوند؛ داروهایی مثل آلپرازولام (زاناکس)، کلردیازپوکساید(لیبریوم)، کلونازپام (کلونوپین)، دیازپام(والیوم) و لورازپام(اتیوان).
چگونه از اضطراب پیشگیری کنیم؟
اما روش‌هایی در زندگی وجود دارد که در پیش‌گرفتن آنها باعث بهبود اضطراب می‌شود.
تمرینات مداوم بدنی: بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. ورزش استرس را کاهش می‌دهد و مود را بالا می‌برد.
از الکل و داروهای خواب‌آور دوری کنید: ممکن است اضطراب را بدتر کنند.
از تکنیکهای آرام‌بخش استفاده کنید: تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا مثال‌هایی از تکنیکهای آرامش‌بخش هستند که باعث تخفیف اضطراب می‌شوند.
اولویت دادن به خواب: هر اقدامی لازم است انجام دهید تا مطمئن شوید به‌خوبی و به اندازه کافی می‌خوابید.
غذاهای سالم میل کنید: می‌توانید از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
اجتماعی بودن: تعاملات اجتماعی و مسئولیت‌هایی مانند امدادگری می‌تواند باعث کاهش اضطراب شود.
Panic Attack
در پایان بد نیست اشاره‌ای هم به حملات ترس یا همان panic attack کنیم.
یک حمله ترسی، وحشتی عمیق است که بدون وجود علت واقعی و یا بدون تناسب با علت رخ می‌دهد. وقتی چنین حمله‌ای اتفاق می‌افتد شما ممکن است فکر کنید که کنترل از دست‌تان خارج شده است.
گاهی هم ممکن است حس حمله قلبی کنید و یا حس کنید در حال مرگ هستید.
این حمله معمولا به صورت ناگهانی، بدون هشدار، در هر زمان و یا مکان ممکن است رخ دهند. باید بدانیم نشانه‌های آن معمولا ظرف ۱۰ دقیقه به اوج می‌رسند.
این نشانه‌ها عبارتند از: تند شدن ضربان قلب، تعریق، لرزش، تنگی‌نفس، تندی تنفس، حس لرز و احساس خطر قریب‌الوقوع.
یکی از بدترین مشکلات حملات پانیک این است که بیمار به خاطر احتمال ابتلای دوباره از شرایط خاصی دوری می‌کند. مثلا ممکن است در خانه بماند تا با عامل ترس‌زایی روبرو نشود.
اگر شما حمله ترسی را تجربه کرده‌اید حتما باید کمک پزشکی بگیرید چون کنترل این حملات سخت و دشوار است و بدون درمان ممکن است بدتر شوند.
حملات ترسی هم مثل سایر اختلالات اضطرابی نیاز به روان‌درمانی و یا دارودرمانی دارد.
