اولین بودجه لیبرال‌ها؛ قوت‌ها و ضعف‌ها از نگاه موافقان و مخالفان
بیل مورنو، وزیر اقتصاد، تأکید کرد که اولویت لیبرال‌ها رشد طبقه‌ی متوسط کانادا است و به این منظور طرحهایی برای سرمایه‌گذاری سنگین در جوامع بومیان و مسکن ارزان قیمت در دستور کار قرار خواهد گرفت. کسری بودجه در ۱۷-۲۰۱۶ به ۲۹/۴ میلیارد دلار خواهد رسید که به نظر وزیر رقم «قابل قبولی» است.
دولت لیبرال جاستین ترودو تصمیم گرفته تا دراولین بودجه‌ی خود، سرمایه‌گذاری سنگینی صرف آن تغییر «ریشه‌ای» کند که می‌گوید برای ایجاد یک پایه‌ی محکم برای پیشرفت‌های آینده‌ی کانادا لازم است.
نخستین بودجه‌ی لیبرال‌ها شامل میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری در جوامع بومیان، خانواده‌های طبقه‌ی متوسط، بهروز رسانی سیستم‌های حمل و نقل عمومی و مسکن ارزان قیمت در شهرهای بزرگ و کوچک سراسر کانادا می‌شود.
در این بودجه نقدینگی بیشتری برای حمایت از کودکان و والدین آنها، سالمندان نیازمند، کانادایی‌های بیکار، و جانبازان و سربازان از جنگ برگشته‌ی مجروح در نظر گرفته شده است.
لیبرال‌ها می‌گویند اولین بودجه‌ی آنها داروی تقویت کننده‌ای است که به اقتصاد بیمار و متزلزل کانادا جان دوباره‌ای خواهد بخشید، نگرانی‌های مردم را در مورد آینده‌ی مالی‌شان برطرف خواهد کرد، و برای بومیان گام‌هایی در مسیر صحیح برای جبران خطاهای گذشته برخواهد داشت.
برای انجام آنچه گفته شد، دولت کانادا دست‌کم در پنج سال آینده به شدت زیر بار بدهی خواهد رفت و مجبور خواهد بود وعده‌های انتخاباتی خود را مبنی بر محدود کردن کسری بودجه‌ی سالانه به ۱۰ میلیارد دلار زیر پا بگذارد.
دولت می‌گوید از نرخ پایین بهره استفاده خواهد کرد تا پول بیشتری قرض کند و امسال ۳۰ میلیارد دلار از درآمد خود بیشتر خرج خواهد کرد.
دولت امیدوار است که سرمایه‌گذاری در جاده‌ها، پل‌ها و شهرها و پول بیشتری که در جیب خانواده‌ها خواهد رفت، همه‌ی اینها کمک کند که اقتصاد تنبل کانادا جان دوباره‌ای بگیرد.
مورنو در نطق خود هنگام ارائه‌ی بودجه گفت: «این بودجه، مردم را در اولویت خود قرار می‌دهد و کمکی را که مردم کانادا هم اکنون به آن نیاز دارند، به دست آنها خواهد رساند.»
مورنو گفت دولت ترودو مصمم است با انجام «سرمایه گذاری‌های خوب» از رشد و شکوفایی آینده‌ی کشور اطمینان حاصل کند و برخی از این سرمایه گذاری‌ها را برای دور دوم دولت نگه خواهد داشت.
او یادآورشد که ثمرات برخی از اقدامات دولت تنها ظرف پنج یا شش سال آینده پدیدار خواهد شد.
اعتراض از سوی اپوزیسیون محافظه‌کار
در بودجه مشخص نشده است که بدهی‌ها چگونه و چه زمانی تسویه خواهد شد، نکته‌ای که به سرعت از طرف اپوزیسیون محافظه‌کار مورد سرزنش قرار گرفت. مورنو گفت که اگر حق با اقتصاددانان خوشبین‌تر در بخش خصوصی باشد و اقتصاد بهتر از پیش‌بینی فدرال رشد کند، اوتاوا می‌تواند ظرف پنج سال بدهی‌های خود را تسویه نماید.
مورنو گفت که پیش‌بینی لیبرال‌ها مبنی بر کسری بودجه‌ی ۲۹/۴ میلیارد دلاری برای ۱۷-۲۰۱۶ «قابل قبول و قابل پرداخت» است و گفت که به دلیل رشد اقتصادی، درصد بدهی دولت نسبت به کل اقتصاد در سال‌های آینده کاهش خواهد یافت.
برنامه‌ی مالی لیبرال‌ها ستایش بخش‌های زیادی را به دنبال داشته است در حالی‌که تعدادی نیز از گسترش کسری بودجه اظهار نگرانی کرده‌اند.
محافظه‌کاران: کابوسی برای مردم
رونا آمبروسه رهبر موقت محافظه‌کاران در بیانیه‌ای گفت: «این بودجه یک سناریوی کابوس‌مانند برای مالیات دهندگانی است که در آینده‌ی نزدیک مجبور خواهند بود هزینه‌ی ریخت و پاش‌های امروز لیبرال‌ها را متحمل شوند.» او تصمیم دولت برای ۳۰ میلیارد دلار استقراض در سال مالی آینده را به تنهایی «هولناک» خواند: «لیبرال‌ها پا را از گلیم خود فراتر گذاشته و از فرصتی که مردم در اختیار آنها قرار دادند سوء‌استفاده کرده‌اند. بعد از شکستن چنین عهد ساده‌ای، ما دیگر نمی‌توانیم برای کنترل مخارج، مدیریت اقتصاد و یا ایجاد مشاغل جدید به آنها اعتماد کنیم.»
نئودموکرات‌ها: رفع نابرابری‌ها نشده است
در تضادی آشکار با دیدگاه محافظه‌کاران، توماس مالکر رهبر حزب نئودمکرات NDP در بیانیه‌ی خود اظهار کرده است که لیبرال‌ها برای از بین بردن نابرابری در درآمدها به اندازه‌ی کافی جلو نرفته‌اند. «در سراسر کانادا خانواده‌ها نگران ازدست دادن شغل‌های خود هستند و برای اداره‌ی زندگی‌شان دست و پا می‌زنند، اما بودجه‌ی دولت لیبرال به آنها این پیام را می‌دهد که برای دریافت یک کمک واقعی باید باز هم صبر کنند.»
اتحادیه‌ی مالیات دهندگان هم معترض است
اتحادیه‌ی مالیات دهندگان کانادا با انتقاد شدید از بودجه آن را شیرجه‌زدن در کسری بودجه‌ی غیرضروری و افزایش بدهی‌های عمومی نامید و دولت را متهم کرد که فاقد یک برنامه‌ی میان‌مدت برای تسویه‌‌کردن حساب‌های خود است.
این دیدگاه از طرف کوین پیج عضو پیشین کمیسیون بودجه‌ی پارلمان نیز تکرار شد. «نمی‌خواهم در این خصوص سخن طعنه‌آمیزی به‌زبان بیاورم، اما این به نظر من بودجه‌ای است حقیقتاً بدون هیچ برنامه‌ی مالی.»
لیبرال‌ها؛ آیا اعتماد به نفس زیادی؟
ژان فرانسیس پرو، اقتصاددان ارشد اسکوشیابانک که به عنوان مشاور قائم مقام وزیر اقتصاد کانادا نیز خدمت کرده است، می‌گوید لیبرال‌ها درباره‌ی تأثیر پروژه‌های خود بر رشد اقتصادی کانادا بیش از حد اعتماد به نفس دارند.با این حال او بسیاری از ویژگی‌های بودجه را نیز مورد ستایش قرار داد.
پرو به خبرگزاری کانادا گفت: «چیزهای خیلی جالبی در بودجه‌ی امسال وجود دارد. بودجه از لحاظ سیاست‌گذاری واقعاً هوشمندانه است و در این نباید هیچ شکی داشت.»
کمک مالی برای کودکان، تغییرات جدیست
طرح کمک مالی به کودکان که حدود ۵ میلیارد دلار در سال می‌شود در مرکز استراتژی لیبرال‌ها قرار دارد و مورنو با اغراق آن را برنامه‌ای اجتماعی در حد سیستم عمومی مراقبت‌های بهداشتی می‌خواند، «با این حال باید اذعان داشت که این طرح صدها هزار کودک را از فقر نجات خواهد داد.»
لیبرال‌ها برای تأمین هزینه‌های این طرح، کمک‌های دولتی دیگری که به کودکان می‌شود را مورد بازبینی قرار داده‌اند و نیز چند کمک مالیاتی را که محافظه‌کاران برای خرید آثار هنری، لوازم ورزشی و کتاب‌های درسی برقرار کرده بودند کاهش داده و در نظر دارند که به تدریج حذف نمایند. خانواده‌هایی که جمعاً بیشتر از ۲۰۰,۰۰۰ دلار در سال درآمد داشته باشند از کمک‌های جدید به کودکان برخوردار نخواهند شد و افرادی که درآمدهای بالا داشته باشند می‌باید مالیات بیشتری بپردازند.
ساکنان شهرهای بزرگ، برندگان اصلی
لیبرال‌ها برای پروژه‌های زیربنایی سر کیسه را شل کرده‌اند و در پنج سال آینده برای بهروز رسانی سیستم حمل و نقل، تأسیسات آب و فاضلاب، و مسکن ارزان قیمت ۱۱/۹ میلیارد دلار هزینه خواهند کرد، و به این ترتیب ساکنان تورنتو و دیگر شهرهای بزرگ کانادا بیشترین بهره را از این پروژه‌ها خواهند برد.
برای کمک به پیشبرد سریعتر این پروژه‌ها دولت فدرال نیمی از هزینه‌ها را تقبل کرده است، در حالی‌که تا کنون روال معمول یک سوم بوده است. اما با این وجود لیبرال‌ها هنوز از برنامه‌ی ابتدایی خود مبنی بر سرمایه‌گذاری سالانه ۵ میلیارد دلار در زیرساخت‌ها عقب هستند.
مورنو تصدیق کرد که تخصیص پول «گام اول» و در عین حال مرحله‌ی مهمی در به روز رسانی شبکه‌ی حمل و نقل عمومی است. تعمیرات، که نخست وزیر جاستین ترودو آنها را «غیر جذاب» نامید، در ابتدا انجام خواهد گرفت، و بعد از آن پروژه‌های جدید آغاز خواهد شد.
پیش‌بینی‌های بودجه برای سایر بخش‌ها
گشاده‌دستی‌های بودجه بسیاری از وعده‌های لیبرال‌ها را محقق خواهد کرد، اگرچه از قول کاهش مالیات کسب و کارهای کوچک از ۱۰/۵ درصد به ۹ درصد فعلاً خبری نیست. مورنو این مورد را کم اهمیت تلقی کرد و گفت مهمترین مسأله آن است که اقتصاد رشد پیدا کند، چرا که اگر مشتری‌ها پول بیشتری برای خرج کردن داشته باشند، کسب و کارهای کوچک نیز بهره‌مند خواهند شد.
مورنو اظهار داشت که بیشتر از هر چیز از سرمایه‌گذاری‌های جدید در جوامع بومیان احساس مباهات می‌کند و عنوان کرد که تعهد ۸ میلیارد دلاری دولت برای سرمایه‌گذاری در آموزش، ایستگاه‌های پرستاری، مسکن و تأسیسات آب و فاضلاب، از موافقت‌نامه‌ی ۵ میلیارد دلاری کیلونا در دولت لیبرال قبلی نیز بیشتر است. دولت محافظه‌کار موافقت‌نامه‌ی مذکور را ملغی اعلام کرد.
لیبرال‌ها برای کارگرانی که در مناطق نفتی و آسیب دیده‌ی اقتصادی زندگی می‌کنند، مزایای بیکاری را گسترش خواهند داد و آنهایی که با وجود قراردادهای بلندمدت اخراج شده‌اند، از کمک‌های بیشتری نیز بهره‌مند خواهند شد.
بودجه حمایت‌های مالی بیشتری برای سربازان مجروح در نظر گرفته است و تصمیم دولت محافظه‌کار مبنی بر بستن دفاتر منطقه‌ای امور کهنه‌سربازان در سراسر کشور را ملغی اعلام می‌کند.
وزارت دفاع شاهد به تعویق افتادن هزینه‌های سرمایه‌ای خود خواهد بود چون فعلاً از ۳/۷ میلیارد دلاری که قرار بود صرف پروژه‌های سرمایه‌بر شود خبری نیست، تأییدی بر این مطلب که دسترسی به سخت‌افزارهای جنگی جدید مانند جنگنده‌هایی که باید جایگزین اف۱۸ های قدیمی شود چند سالی به عقب خواهد افتاد. مورنو نپذیرفت که این تصمیمبه‌معنای حذف پروژه خواهد بود و گفت که این اقدام تنها به این معنی است که پول مورد نظر فعلاً جابجا شده است و در زمان مورد نیاز به این پروژه‌ها بر خواهد گشت.
مورنو گفت: «ما باور داریم که به تدریج این توانایی را خواهیم داشت که بودجه را متوازن کنیم. چند سالی طول خواهد کشید، اما با سرمایه‌گذاری‌های قدرتمند مطمئناً به آن نقطه خواهیم رسید.»
