ممکن است فرزندان شما فکر کنند شما موبایل‌تان را بیشتر از آنها دوست دارید و این چرا بد است؟
سارای سه ساله پاچه شلوار مادرش را کشید، برای او شکلک در آورد و حتی عروسک محبوبش را روی زمین انداخت، تنها برای اینکه توجه مادر را جلب کند. در نهایت هم با سر و صدای زیاد فریاد کشید: «مامان! تو موبایلت را بیشتر از من دوست داری!».
آیا این جمله برای شما هم آشناست؟
این شماره آتش خانواده را از اینجا دانلود کنید
ما در تلاش روزانه‌ای که برای داشتن ارتباط با دیگران در زندگی شخصی و کاری‌مان داریم، امکان دارد مهم‌ترین رابطه‌ی موجود خود را از دست دهیم. رابطه والد-فرزندی ساختار رشدی و عملکرد ذهن کودک را شکل می‌دهد و یک رابطه‌ی محبت‌آمیز بهترین هدیه‌ای است که یک والد می‌تواند به فرزندش بدهد. بنابراین وقتی سارا به بی‌توجهی مادرش اعتراض کرد، در واقع در شرایطی قرار گرفته بود که احساس می‌کرد مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
ذهن کودک در سه سال اول زندگی، سریع‌تر از هر زمان دیگری رشد می‌کند و تقریبا ۱۰۰۰ تریلیون رشته‌ی عصبی در این زمان تشکیل می‌شود. تجربه‌هایی که کودک در این بازه‌ی زمانی کسب می‌کند ساختار رشدی ذهن او را شکل می‌دهد. رابطه والد- فرزندی در این روند بیشترین تاثیر را بر سلامت جسمی، احساسی و روانی او می‌گذارد.
علم وراژن‌شناسی (Epigenetics) به ما می‌گوید که محیط و روابط، هردو با هم، می‌تواند سبب ایجاد اختلال شوند و بر حالت ژن‌ها اثر بگذارند. وقتی والدین به نیازهای کودک، با محبت، دقت و درستی پاسخ می‌دهند، رابطه حسی قوی شکل می‌گیرد و بهترین رشد ذهنی اتفاق می‌افتد.
جان بالبی John Bowlby در نظریه دلبستگی خود، چارچوبی برای درک اهمیت رابطه احساسی ارائه می‌کند. وقتی مراقب اصلی کودک (والد) با عشق و به بهترین نحو به نیازهای کودک پاسخ می‌دهد، کودک یاد می‌گیرد به او تکیه و اعتماد کند و بدین ترتیب رابطه احساسی امنی به وجود می‌آید.
اولین نقطه تماس میان والدین و کودک
این رابطه اولیه والد- فرزندی نقش بسزایی در شکل‌گیری روابط بعدی کودک دارد. این پروسه‌ی رشد، دوسویه است، نوزادان و کودکان نیز با تولید آوا و حالت چهره و رفتار خود سعی می‌کنند با پدر و مادر ارتباط برقرار کنند. وقتی والد مهربانانه به کودک پاسخ می‌دهد، رابطه دو سویه‌ای بوجود می‌آید که به رشد ذهنی کودک کمک می‌کند و پایه‌های سلامت روحی، تعامل اجتماعی و توانایی‌های ذهنی او را شکل می‌دهد.
دکتر ادوارد ترونیک، مدیر مرکز رشد کودکان در دانشگاه ماساچوست بوستون و هاروارد، شواهد قانع کننده‌ای از آزمایش‌های مربوط بی‌توجهی به کودک تا تایید اهمیت رابطه‌ی والد- فرزندی ارائه می‌کند.
ناکامی و استرس کودکان
زمانی که والد با بی‌توجهی خود این رابطه‌ی دوسویه را خراب می‌کند، کودک دچار ناکامی و استرس می‌شود و این احساس تا ترمیم مجدد رابطه ادامه خواهد داشت.
ماری آیکن، Mary Aiken، روانشناس اینترنت، به‌طور گسترده‌ای در خصوص تاثیر تکنولوژی بر رفتار انسان می‌نویسد. وی هشدار می‌دهد والدینی که به تلفن همراه (و سایر دستگاه‌هایی از این دست) اعتیاد دارند، نمی‌توانند به‌میزان لازم برای رشد مهارت‌های غیرکلامی، به فرزندشان توجه داشته باشند.
واکنش بچه‌ها به اعتیاد والدین به موبایل
کودکان در چنین شرایطی ممکن است در زمان بازی و یا خوردن غذا، برای جلب توجه والدین و ارتباط برقرار کردن با آنها، با دستگاه‌های الکترونیکی آنها رقابت کنند. زمان بازی یا غذا خوردن بهترین موقع برای یادگیری اجتماعی و رشد مهارت‌های اصلی زندگی است؛ مهارت‌هایی مانند زبان، خوداتکایی عاطفی و تفکر خلاقانه. رابطه احساسی نه تنها در سال‌های اولیه ضروری است، بلکه حتی برای بچه‌های بزرگتر هم ممکن است عامل مهمی برای ایمنی آنها در برابر افسردگی، خودکشی، اعتیاد و اعتماد به نفس پایین باشد. در حقیقت، جان بالبی دلبستگی را «رابطه روانشناختی پایدار میان انسان‌ها» تعریف می‌کند.
چند گام به سوی یک رابطه متقابل
خوشبختانه، گام‌های ساده‌ای وجود دارد که می‌توانیم برای بهبود دلبستگی‌های احساسی در محیط خانواده برداریم. البته نمی‌توانیم تمام مدت با یکدیگر در ارتباط باشیم و به یکدیگر پاسخ دهیم! اما اگر بیشتر مواقع هم این کار را انجام دهیم، برای کودکان کافی است.
والدینی که می‌کوشند خود را الگوی کودکان‌شان در عادت‌های سالم برای استفاده از تکنولوژی قرار دهند، شخصا در زمان صرف غذا و بازی، استفاده از تکنولوژی را کاهش می‌دهند. مکالمه مثبت و مستقیم با کودکان، همراه با محبت، حمایت، عشق و بدون‌درگیری، فضایی برای اعتماد و حس امنیت بوجود می‌آورد که کودک می‌تواند در آن رشد کند.
