مهاجر لبنانی و فارغ‌التحصیل مک‌گیل؛ رئیس شرکتی که واکسن مُدرنا را ساخته است

هفته گذشته کانادا واکسن مُدرنا را تائید کرد. این دومین واکسنی است که در کانادا تائید می‌شود. روز بعد هم نخستین محموله آن به کانادا رسید.

اما رئیس مُدرنا، ‌آقای نوبار آفیان، یک مهاجر لبنانی است که دبیرستان را در مونترال گذرانده و لیسانس خود را از دانشگاه مک‌گیل در همین شهر گرفته است.

او بعدا به آمریکا رفت تا دکترای خود را از دانشگاه MIT بگیرد و بعد هم در همان جا ماند.

جاستین ترودو نخست وزیر کانادا، هفته گذشته بلافاصله پس از تائید واکسن مُدرنا، به صورت ویدئوئی با نوبار گفتگو کرد. آنها درباره واکسن مُدرنا و کارهایی که برای توزیع سریع آن در حال انجام است، صحبت کردند. شاید هم به خاطرات مشترکی که هر دو از کانادا و نیز تحصیل در آن داشته‌اند هم پرداخته‌اند، کسی نمی‌داند.

نوبار علاقه زیادی به ریشه‌های خود دارد، ارمنستان، لبنان و کانادا و همیشه خود را یک مهاجر و یک مهاجرزاده می‌داند. خانواده او از ارمنستان به لبنان مهاجرت کرده‌اند. او می‌گوید:

«وقتی تو مهاجر هستی، یعنی این که برای یک آرمان بزرگتر، آرامش خود را فدا کرده‌ای.» این مطلب بخش‌هائی از زندگی او را بازگو می‌کند.

آقای نوبار آفیان (Noubar Afeyan) مهاجر لبنانی که سال‌ها در کانادا زندگی کرده، بنیانگذار و رئیس شرکت Moderna دومین تولیدکننده واکسن‌های COVID-19 است که هفته پیش در کانادا مجوز گرفت.

اگرچه نوبار در لبنان و سپس کانادا بزرگ شده، اما ریشه ارمنی و زندگی در جوامع ارمنی، همیشه بخش مهمی از زندگی او بوده است.

وی در طول زندگی حرفه‌ای خود، هم روی سرمایه گذاری کارآفرینانه و هم بشردوستانه در ارمنستان تمرکز کرده است.
پدربزرگ نوبار از بازماندگان نسل‌کشی ارامنه بود؛ نسل‌کشی که در آن ۱/۵ میلیون ارمنی در آخرین روزهای امپراتوری عثمانی جان خود را از دست دادند.

نوبار اخیرا در مقاله‌ای در نیویورک تایمز، ادامه خشونت علیه ارامنه طی شیوع ویروس کرونا را تشریح کرده است.

مهاجرت اول؛ از بیروت لبنان به مونترال کانادا

نوبار ۲۵ جولای ۱۹۶۲ در بیروت،‌ پایتخت لبنان به دنیا آمد. در سال ۱۹۷۶، همزمان با جنگ داخلی لبنان، نوبار که آن زمان ۱۴ ساله بود همراه خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرد. آنها در مونترال ساکن شدند.

نوبار در سال ۱۹۷۸ از دبیرستان Loyola High School در مونترال فارغ التحصیل شد و برای ادامه تحصیل به دانشگاه مک گیل پیوست.

وی در سال ۱۹۸۳ در رشته مهندسی شیمی از مک‌گیل فارغ‌التحصیل شد و برای دریافت مدرک دکترای خود در مهندسی بیوشیمی به MIT رفت.

در آن زمان، MIT تنها دانشگاهی بود که این مدرک را ارائه می‌داد.

نوبار نخستین فارغ‌التحصیل رشته مهندسی بیوتکنولوژی از این دانشگاه بود.

دیدار با مردی که جرقه‌های اولیه را در ذهن او زد؛ بنیانگذار HP

دو سال بعد یعنی در سال ۱۹۸۵، نوبار تجربه تحول‌آفرینی داشت.

او آن سال به عنوان نماینده MIT در جلسه بنیاد ملی علوم National Science Foundation در واشنگتن دی سی شرکت کرده بود.

هنگام صرف ناهار یکی از همکاران نوبار به او توضیح داد که چگونه شرکتی را تاسیس کرده است که «ابزارهایی را برای نسل جدید مهندسان می‌سازد.»

نوبار می‌گوید:

«من آنجا نشسته بودم و به این طرز تفکر گوش می‌دادم و با خودم گفتم من نسل جدیدی از مهندسان خواهم شد.»

بعدا نوبار فهمید کسی که با او در زمان صرف نهار هم صحبت شده،‌ David Packard، بنیانگذار Hewlett-Packard یا همان HP بوده است.

او آن روز وقت بیشتری با آقای پاکارد گذراند و یاد گرفت كه راه‌اندازی یك شركت چگونه است.

برای شروع کار سراغ MBA رفت

وقتی از واشنگتن به MIT بازگشت تصمیم خود را گرفته بود تا هر آنچه در توان دارد را در مورد راه‌اندازی یک شرکت بیاموزد.
برای همین تصمیم گرفت تا در کلاس‌های MBA دانشکده مدیریت Sloan درMIT شرکت کند.

نوبار می‌گوید که در آن زمان او در آن دانشکده غریبه بود. «من MBA نمی‌خواندم. فقط سعی می‌کردم یاد بگیرم که نوآوری چیست، مدیریت چیست.»

او اکنون در همان دانشکده مدیریت Sloan درMIT استاد ممتاز دانشگاه است و از سال ۲۰۰۰ در آنجا تدریس می‌کند.

تاسیس اولین شرکت در سن ۲۴ سالگی با جذب سرمایه اولیه ۳۰۰ هزار دلار

نوبار در ۲۴ سالگی اولین شرکت خود را به نام Perseptive Biosystems تاسیس کرد.

او می‌گوید که تنها یک روز یا حدودا چند روز پس از «دوشنبه سیاه»، روز سقوط تاریخی بازار بورس در سال ۱۹۸۷، با اولین سرمایه‌گذار احتمالی خود دیدار کرده است.

او برای راه‌اندازی شرکت توانست ۳۰۰ هزار دلار سرمایه مرحله جذب کند. در سال ۱۹۸۹، شرکت تازه تاسیس او سرانجام مقداری سرمایه خطرپذیر جذب کرد.

نوبار می‌گوید:

«طی ۱۰ سال من همه اشتباهاتی که در تئوری‌های مدیریت، تدریس می‌شود را مرتکب شدم»،
با این همه Perseptive در سال ۱۹۹۲،‌ زمانی که او ۳۰ سال داشت عرضه عمومی شد و سرانجام هم شرکت Perkin-Elmer در سال ۱۹۹۸ آن را خریداری کرد.

ابتکار نوبار؛ به جای تاسیس استارتاپ‌های متعدد شریک کسانی شدم که می‌خواستند استارتاپ تاسیس کنند

نوبار می‌گوید كه كارآفرینان معروف هستند که از یك شاخه به شاخه دیگرمی‌روند، اما «من نمی‌خواستم اولین کارم را کنار بگذارم، زیرا یک تجربه عالی یادگیری بود.» بنابراین او به جواب خود در مورد کارآفرینی سریالی رسید: «کارآفرینی موازی» Parallel Entrepreneurship.

او تصمیم گرفت به جای تاسیس یک شرکت و بعد شرکت‌های بعدی، در پایه‌گذاری شرکت‌های معتبر شراکت کند و بعد به همکاری با آنها ادامه دهد. در سال ۲۰۰۰، شرکت Flagship Pioneering برای انجام چنین کاری متولد شد.

این مجموعه اکنون به راه اندازی ۴۱ شرکت، با ارزش کل بیش از ۳۴ میلیارد دلار کمک کرده است.

مُدرنا، نامی که امسال با شیوع کرونا جهانی شد

شرکت Moderna که نوبار آن را در سال ۲۰۱۰ پایه‌گذاری کرد، احتمالا در حال حاضر معروف‌ترین شرکت Flagship است.
هنگامی که نوبار در سال ۲۰۱۰ شروع به بررسی ایده بیوتک آر ان ای پیام‌رسان (mRNA) کرد، برخی تحقیقات در مورد mRNA آن را «به عنوان راهی بالقوه برای تبدیل سلول‌ها» معرفی کردند.

نوبار به دنبال دوست و همکار خود Bob Langer گشت که بعدا سرمایه‌گذار اولیه مدرنا شد.

وی از لانگر یک سوال اساسی پرسید:

«به جای انجام آزمایش‌های سلول‌های بنیادی و استفاده از این موارد برای آزمایشگاه، چه می‌شد اگر می‌توانستیم به راهی فکر کنیم که بتوانیم از بیمار به عنوان راکتور زیستی برای داروی خود استفاده کنیم؟»

وی گفت که در آن زمان نمی‌دانستند که آیا mRNA می‌تواند به سلول‌های حیوانات یا انسان‌ها وارد شود یا اینکه می‌توانند باعث واکنش ایمنی شود یا نه.

«هیچ‌کدام از این کارها انجام نشده بود. و این دقیقا کاری است که Flagship Pioneering انجام می‌دهد.»

نوبار می‌گوید واکسن و آگاهی ایجاد شده در مورد mRNA منجر به «دانش بیشتر، تحقیقات بیشتر، محصولات بیشتر» خواهد شد.

واکسن مُدرنا محصول میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، سخت کوشی صدها نفر و صدها حق اختراع در ۱۰ سال گذشته است

نوبار می‌گوید كه در ماه مارچ، زمانی كه آزمایشات بالینی واكسن COVID 19 آغاز شد، مردم تازه در مورد mRNA مطلع شدند. اما «پیش‌زمینه‌ای ۱۰ ساله در تولید واکسن وجود دارد که محصول میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، سخت کوشی صدها نفر از مردم و صدها حق اختراع ثبت شده می‌باشد.» نوبار می‌گوید:

«به عبارت دیگر تولید این واکسن، فقط طی چند ماه از زمان آغاز کار مدرنا روی ویروس کرونا، رخ نداده است.»

و اضافه می‌کند:

«این واکسن، نقطه اوج نزدیک به یک دهه تحقیق و اختراع است. اکنون که Moderna و mRNA در بین عموم مردم شناخته‌ شده‌اند، نوآوری‌های بیشتری در راه است.»

نوبار می‌گوید:

«ما فکر می‌کنیم که این پلتفرم، عامل ایجاد ده‌ها دارو و واکسن جدید دیگر خواهد بود. ما در این زمینه به تلاش خود ادامه می‌دهیم.»

نوبار آفیان در سال ۲۰۰۸ شهروند آمریکا شد. در حال حاضربیش از ۱۰۰ اختراع به نام او ثبت شده است.

مردی که مهاجرت را راز موفقیت می‌داند و با یک مهاجر سوئدی ازدواج کرده است

او با خانم Anna یا Anée Gunnarson متولد سوئد ازدواج کرده که او هم مهندسی خوانده و در سال ۱۹۸۸ از سوئد به آمریکا مهاجرت کرده است. آنها ۴ فرزند دارند.

نوبار همیشه خود را یک مهاجر می‌داند و مهاجرت را یکی از دلایل موفقیت خود بر می‌شود.

این جمله او مشهور است:

«وقتی تو مهاجر هستی، یعنی این که برای یک آرمان بزرگتر، آرامش خود را فدا کرده‌ای.»

راستی او عاشق بسکتبال است.