مهاجری که می‌خواهد در زندان باقی بماند
اگر عبدالرحمان ورسما یک تکه کاغذ را امضا کند می‌تواند از زندان فوق امنیتی در کانادا که پنج سال اخیر را در آن گذرانده بیرون بیاید. اما او این کار را نمی‌کند تا در زندان بماند و به کشورش باز نگردد.\
داستان این مرد مهاجر را در این شماره از هفته‌نامه چاپی آتش منتشر کرده‌ایم.
برای دانلود شماره ۱۴ هفته‌نامه چاپی آتش اینجا را کلیک کنید.
امضا به قیمت بازگشت
امضای نامه‌ای که به یک خط هواپیمایی اطمینان می‌دهد که وی در هواپیما جنجال به پا نمی‌کند به این معنی است که این فرد ۵۱ ساله به وطنش، سومالی تبعید خواهد شد؛ جایی که پروازش برای خلبانان کانادایی بسیار خطرناک و همراهی‌اش توسط ماموران مرزی کانادا مخاطره‌آمیز خواهد بود. در همین حال، صدها هزار دلار صرف نگه داشتن او پشت میله‌های زندان شده است. با این وجود اینکه او خطری برای عموم مردم تلقی نمی‌شود.
کانادا چه می‌کند؟
این معضلی است که آژانس خدمات مرزی کانادا (CBSA) و کمیته مهاجرت و پناهندگان (IRB) در این مورد غیر معمول با آن مواجه هستند.
با این حال وکیل ورسما این تصور را که موکلش به هر دلیل قانونی در یک زندان انتاریو محبوس است را به چالش می‌کشد. هفته گذشته دادگاه فدرال کانادا نیز او را به شدت توبیخ کرده است.
سبود بهاراتی، وکیل ورسما می‌گوید: «آنها در اصل تلاش می‌کردند تا او را وادار کنند تا گواهی دروغ بدهد. آنها می‌خواستند او بگوید که می‌خواهد برگردد در حالی که واقعا تمایلی به این کار ندارد. او پنج سال است به خاطر اینکه یک برگه را امضا نمی‌کند در حبس به سر می‌برد».
گذشته تاریک در سومالی
بهاراتی می‌گوید: «ورسما در وطنش با کابوسی از خشونت و شکنجه مواجه بود. بعد از کشته شدن پدرش، ورسما و برادرش ربوده و شکنجه شدند. پسرها را در کیسه می‌گذاشتند و آنها را در اقیانوس به عنوان نوعی القای حس غرق شدن می‌انداختند.»
مادر ورسما پول کافی برای رشوه دادن جمع کرد تا او را آزاد کند و به هند و سپس در سال ۱۹۸۹ به کانادا بفرستد.
تقاضای پناهندگی او خیلی زود پس از رسیدنش (یعنی در طول دوهفته) رسیدگی و رد شد. این رد تقاضا بلافاصله پس از زمانی رخ داد که او در مرکز قربانیان شکنجه در حال درمان بود. متخصصان تشخیص دادند اختلال او، استرس پس از حادثه است.
این شرایط برای اینکه دولت را قانع کند، کافی بود. همین بود که کانادا با اقامت او در این کشور موافقت کرد. اما ورسما در کانادا نمی‌ماند و به اطراف و اکناف سفر می‌کرد. به همین دلیل بود که هیچ‌گاه نتوانست شرایط اقامت دائم را کسب کند.
دردسرهای ورسما شروع می‌شود
اما او به مرور به دردسر افتاد و سال ۲۰۰۵ حداقل به دو فقره جرم کیفری کوچک محکوم شد. او به عنوان یک غیر کانادایی که سابقه‌ای کیفری دارد برای اقامت در کانادا فاقد شرایط تشخیص داده شد و در سال ۲۰۰۹ حکم اخراج او صادر شد. او از آن سال تا به حال در زندان لیندسی در انتاریو بوده است.
اگر چه کانادا یک توقف‌گاه موقت برای اسکان افرادی که می‌خواهد به سومالی برگرداند در نظر گرفته است، اما این مکان برای کسی که به دلایل کیفری باید از کانادا برود در نظر گرفته نشده است. در حالی که مقررات اجازه تبعید ورسما را می‌دهند، مشکلات تامینی و تدارکاتی این کار را دشوار می‌کند.
سومالی به عنوان یک «دولت سقوط‌کرده» توصیف می‌شود، که به خاطر جنگ داخلی از هم گسیخته شده است. بهاراتی می‌گوید: «به نظر می‌رسد CBSA از فرستادن اجباری کسی به چنین جایی اکراه دارد. شاید این کار دلایلی روابط عمومی باشد.»
سومالی‌هایی که از کانادا به کشورشان باز می‌گردند، به طور معمول از تورنتو به ترکیه سپس به کنیا و از آنجا به پایتخت سومالی، موگادیشو پرواز می‌کنند. طبق حکم دادگاه، محافظان CBSA اخراجی‌ها را در دو بخش اول مسافرت همراهی می‌کنند اما در آخر نه.
خطوط هواپیمایی آفریکن اکسپرس که یک شرکت هواپیمایی برای مسافت‌های کوتاه مستقر در نایروبی است، تنها خط هواپیمایی بود که حاضر بود این مرد را بدون محافظ به سومالی ببرد. اما این سفر نیازمند این است که مرد، فرم رضایت‌نامه را امضا کند. اتفاقی که هنوز نیفتاده است.
این امتناع از امضا کردن این برگه، کار دیپورت او را به تعویق انداخته اما از سویی باعث شده او در کانادا بماند.
شان هرینگتون، قاضی فدرال کانادا می‌گوید: «معقول‌تر است به جای اینکه هر سال این همه برای او هزینه کنیم، او را با یک پرواز چارتر به کشورش بازگردانیم اما ظاهرا خیلی خطرناک است که خبانان کانادایی را به موگادیشو بفرستیم.»
او می‌گوید:«دلیل اینکه او باید تا مقصد تنها و بدون محافظ باشد این است که مقصد جای خطرناکی است و کسی از ماموران کانادایی نمی‌تواند او را همراهی کند. آنچه می‌دانیم این است که دولت سومالی سقوط کرده و ورسما ممکن است تا پایان عمر در زندان کانادا باقی بماند.»
وکیل ورسما با این موضوع موافق است که اگر موکلش آزاد شود بعید به نظر می‌رسد برای خروج از کشور اقدامی بکند اما از سویی دیگر کانادا می‌داند که او برای جامعه تهدیدی به شمار نمی‌رود.
قرار است هفته آینده وضعیت قضایی آقای ورسما بازنگری شود.
شان هرینگتون، قاضی فدرال کانادا می‌گوید: «معقول‌تر است به جای اینکه هر سال این همه برای او هزینه کنیم، او را با یک پرواز چارتر به کشورش بازگردانیم اما ظاهرا خیلی خطرناک است که خبانان کانادایی را به موگادیشو بفرستیم.»
