همه چیز درباره بیماری آسم: دلایل، درمان و پیش‌گیری

یکی از رایج‌ترین ناهنجاری‌هایی که مردم جهان با آن دست‌به‌گریبانند، مشکلات مربوط به آسم است. این بیماری بسیار رایج است. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیماری آسم هم اکنون ۲۳۵ میلیون بیمار شناخته شده در جهان دارد و از مهم‌ترین مشکلات سلامت عمومی در دنیاست. در کانادا ۸.۵ درصد جمعیت بالای ۱۲ سال آسم دارند و این بیماری یکی از مهم‌ترین دلایل بستری کودکان در بیمارستان‌هاست. سرما ممکن است آسم را تشدید کند، بنابراین با رسیدن فصل سرما بهتر است این بیماری را بیشتر بشناسیم.

این بیماری را در این شماره از شماره از هفته‌نامه چاپی آتش معرفی کرده‌ایم.

برای دانلود شماره ۱۲ هفته‌نامه چاپی آتش اینجا را کلیک کنید

آسم چیست؟
آسم وضعیتی است که در آن راه‌های تنفسی تنگ و متورم شده و ترشحات اضافی در آنها جمع می‌شود. این بیماری نهایتا منجر به تنگی نفس، سرفه و خس خس سینه می‌شود. آسم در بعضی افراد آن‌قدر خفیف است که به‌سختی تشخیص داده می‌شود ولی در بعضی دیگر حملات خطرناک و حتی کشنده‌ای ایجاد می‌کند. هنوز مشخص نیست چطور فقط بعضی افراد به آسم مبتلا می‌شوند. احتمالا ترکیبی از عوامل وراثتی و محیطی زمینه‌ساز ابتلا به آسم است.

دلایل ابتلا به آسم
گاهی اوقات قرار گرفتن در معرض بعضی مواد و یا حضور در برخی وضعیت‌ها موجب بروز حمله آسم می‌شود. با هم نگاهی به این شرایط و موقعیت‌ها می‌اندازیم:

• ذرات آلرژن معلق در هوا مثل گرده گل، شوره، قارچ و گردوغبار
• عفونت‌های تنفسی نظیر سرماخوردگی
• تمرینات ورزشی
• هوای سرد
• آلوده‌کننده‌های هوا مثل دود اتومبیل
• استرس و شوک عاطفی
• سولفیت‌ها و نگهدارنده‌ها که به بعضی غذاها ونوشیدنی‌ها اضافه می‌کنند
• رفلاکس اسید معده به مری

اینها شرایطی هستند که قرار گرفتن در آن ممکن است منجر به بیماری آسم شود.

علائم آسم
علائم بالینی آسم از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. ضمن اینکه شدت بیماری هم در افراد ممکن است کاملا متفاوت باشد. علائم آسم عبارتند از:

• تنگی نفس
• درد و فشار قفسه سینه
• مشکلات خواب که با تنگی نفس وسرفه همراه است
• صدای خس‌خس سینه به هنگام بازدم
• سرفه و حمله خس‌خس سینه به هنگام سرماخوردگی و یا آنفلوانزا

  

تشخیص آسم
برای تشخیص آسم، راه‌های مختلفی وجود دارد. با تست‌هایی که برای تشخیص این بیماری انجام می‌شوند، بیشتر آشنا شوید:
اسپیرومتری: این تست عملکرد ریه را بررسی می‌کند. در این آزمایش با اندازه‌گیری حجم هوایی که پس از یک دم عمیق با بازدم خارج می‌شود، می‌توان باریک شدن راه‌های هوایی را تشخیص داد.
پیک فلو (Peak Flow): این تست قدرت و سرعت بازدم را اندازه می‌گیرد. اگر قدرت و سرعت بازدم کمتر از میزان عادی باشد نشانه این است که ریه‌ها آن طور که باید کار نمی‌کنند.

درمان آسم
پیشگیری و کنترل درازمدت این بیماری، کلید اصلی متوقف کردن حملات آسم است. برای کنترل بیماری باید عوامل و شرایطی را که باعث افزایش حملات می‌شود بشناسید و از آنها دوری کنید. همچنین مدام حواس‌تان به تنفس‌تان باشد تا مطمئن باشید داروهایی که در حال مصرف‌شان هستید مناسب و کافی است. وقتی حمله آسم آغاز می‌شود به دارویی سریع‌الاثر نیاز دارید که نوع آن بستگی به سن و علائم شما دارد.
داروهای آسم به دو دسته تقسیم می‌شوند. برخی از آنجا تاثیر طولانی دارند و برخی از آنها زود اثر می‌کنند.
دسته اول، یعنی داروهایی با اثر طولانی، روش‌های اصلی درمان آسم هستند و باعث کاهش التهاب راه‌های هوایی می‌شوند. انواع کورتون‌های استنشاقی در این دسته قرار می‌گیرند؛ داروهایی مثل Pulmicort و Qvar، Asmanex.
این داروها باید چند هفته مصرف شوند تا به بالاترین حد اثر برسند. از دیگر داروهایی که تاثیر طولانی دارند می‌توان به داروهای خوراکی Singulair و Zafirlucast اشاره کرد. این داروها با مکانیسم دیگری تا ۲۴ ساعت آسم را کنترل می کنند. برخی دیگر از این داروها، داروهای گشاد‌کننده راه‌های هوایی هستند. این داروها معمولا به همراه کورتون مصرف می‌شوند: فورموترول و سالمترول و …
دسته دوم داروها، تاثیر کوتاه‌مدت دارند. این داروها برای کنترل سریع و رهایی از حمله آسم و یا در بیماران شناخته شده قبل از شروع ورزش استفاده می‌شوند. اثر آین داروها سریع ولی کوتاه است. مثلا گشاد کننده‌های راه‌های هوایی (آلبوترول و لوالبرترول) و یا کورتون‌های تزریقی یا خوراکی و داروهای ضد آلرژی و …
پیش‌گیری از آسم: اقداماتی که بیماران برای دوری از حمله می‌توانند انجام دهند عبارتند از:
از دستگاه تهویه هوا استفاده کنید: این دستگاه‌ها باعث کاهش ذرات معلق در هوا مثل گرده‌ها، مایت‌ها و غبار می‌شود. این دستگاه‌ها همچنین رطوبت هوا را هم کنترل می‌کند.
وسایل خانه را ضد عفونی کنید: بالش‌ها و تشک‌ها را با کاورهای ضد غبار بپوشانید.
خانه را مرتب تمیز کنید: حداقل هفته‌ای یک‌بار گردگیری و نظافت کنید
رطوبت هوا را مطلوب نگهدارید: اگر در جای مرطوب زندگی می‌کنید از دستگاه‌های تنظیم رطوبت استفاده کنید.
از مو و پشم حیوانات دوری کنید: اگر به پرز و پشم حیوانات حساس هستید لازم است از آنها دوری کنید.
بینی و دهان خود را بپوشانید: اگر آسم شما با هوای سرد و یا خشک بدتر می‌شود از ماسک‌های صورت استفاده کنید.
تمرینات ورزشی مرتب انجام دهید: با این‌کار قلب و ریه‌های خود را تقویت کرده و توان رویارویی با حملات آسم را بیشتر می‌کنید.
وزن مناسب داشته باشید: اضافه وزن علائم شما را تشدید می‌کند.
تنفس خود را پایش کنید: با خرید یک Peak Flow Meter تنفس خود را چک کرده و ثبت کنید تا از وضعیت خود آگاه باشید.
رفلاکس معده را کنترل کنید: بازگشت اسید معده می‌تواند به راه‌های هوایی ریه‌ها آسیب رسانده و علائم آسم را بدتر کند.
سیگار را ترک کنید: بیماران باید از استنشاق دود سیگار دوری کنند.