کانادا و آمریکا بزرگترین شرکای اقتصادی جهان هستند
کانادا و آمریکا سالانه ۶۳۰ میلیارد دلار تجارت با هم دارند که سهم هر دو از این تجارت تقریبا یکسان است
این هفته اگرچه در خاور دور، در سنگاپور جلسات آشتی‌کنان برقرار بود و آمریکا و کره شمالی این دشمنان دیرین با هم دست دادند و رفیق شدند، اما این سوی کره زمین، اوضاع روابط دونالد ترامپ با دوستان قدیمش در کانادا و اروپا متشنج بود.
ترامپ که برای اجلاس سران گروه ۷ دیرتر از همه آماده بود، زودتر هم رفت به دغدغه اصلی‌اش یعنی دیدار کیم جونگ-اون برسد. قبل از رفتن هم گفت که همه چیز خوب و عالی است و آنچه درباره اختلافات میان آمریکا و بقیه اعضا گفته می‌شود شیطنت رسانه‌هاست.
ساعتی بعد مصاحبه مطبوعاتی سران کشورها بود و ترودو به خبرنگاران گفت که کانادایی‌ها مردمی مودب و معقول هستند ولی در برابر زور سر خم نمی‌کنند. او تاکید کرد که کانادا از ابتدای جولای تصمیم خود را برای مقابله به مثل با تعرفه‌های آمریکا عملی خواهد ساخت.
آقای ترامپ که مصاحبه مطبوعاتی رهبران جهان را در هواپیمای ویژه رییس جمهوری آمریکا دنبال می‌کرد، آن‌چنان از این حرف عصبانی شد که با یک توییت جنجالی امضای خود را از زیر توافق‌نامه اجلاس سران گروه ۷ پس گرفت.
آقای ترامپ با حمله شخصی به ترودو، او را فردی ناصادق و ضعیف توصیف کرد که در طول اجلاس کوشید تا خیلی معتدل و معقول جلوه کند تا بعد بتواند در کنفرانس خبری خود این را بگوید که تعرفه‌های آمریکا نوعی توهین به ماست و ما زیر بار آن نخواهیم رفت. ترامپ گفت که افزایش تعرفه‌ها واکنشی به تعرفه ۲۷۰ درصدی فعلی کانادا بر لبنیات است.
شاید در آمریکای شمالی هیچ‌گاه روابط اقتصادی میان کانادا و آمریکا این قدر متشنج نبوده است. در حالی که ترودو می‌کوشد آنچه درباره مودب و معقول بودن ملت کانادا توصیف کرده را در رفتار و گفتار خود بازتاب دهد، در مرزهای جنوبی مشاوران ترامپ هر چقدر توانستند به ترودو تاختند و هر آنچه توانستند بار او کردند؛ از فرستادن ترودو به قعر جهنم گرفته تا ریاکار و دروغ‌گو و خنجر از پشت زدن به ترامپ.
اما چرا روابط میان کانادا و آمریکا این قدر مهم است؟ چه چیزی این دو کشور را این قدر به هم پیوند می‌دهد؟
این مطلب کوشیده با نگاهی به وضعیت امروز و فردای اقتصاد کانادا، پاسخی بدهد به این پرسش‌ها.
شماره ۱۴۵ هفته‌نامه آتش را از اینجا دانلود کنید
آمریکا و کانادا دو ضلع مثلثی هستند که همراه با مکزیک آمریکای شمالی را تشکیل می‌دهد. این دو کشور علاوه بر همه اشتراکاتی که در فرهنگ و تاریخ دارند، از جنبه اقتصادی هم سخت به هم وابسته‌اند. دو کشور در سال ۲۰۱۶ معادل ۶۲۸ میلیارد دلار مراودات تجاری با هم داشته‌اند که از این مقدار آمریکا ۳۲۰ میلیارد صادر کرده و ۳۰۸ میلیارد دلار وارد کرده است.
این یکی از بالاترین حجم مراودات اقتصادی دو کشور در دنیاست. مبادلات تجاری دو کشور شامل همه‌ی صنایع می‌شود و اقتصاد دو کشور به‌خاطر این حجم مبادلات به‌شدت به‌هم وابسته است. دو کشور از سال ۱۹۸۷ با هم قرارداد تجارت آزاد دارند و هر سال جمعیت زیادی بین دو کشور در رفت و آمد هستند.
از لحاظ مرزی هم دو کشور با داشتن ۸۸۹۳ کیلومتر مرز مشترک، بیشترین مرز خاکی دنیا را با هم دارند که این مساله اهمیت ویژه امنیتی برای دو کشور ایجاد می‌کند.
چشم‌انداز اقتصاد کانادا
در سال ۲۰۱۷، خروجی اقتصاد کانادا بر حسب تولید ناخالص ملی (GDP) معادل ۷۶ / ۱ هزار میلیارد دلار بوده است. این رقم تنها یک دهم GDP شریک تجاری اصلی ما یعنی ایالات متحده با ۳ / ۱۹ هزار میلیارد دلار و اندکی کمتر از شریک دیگرمان در نفتا یعنی مکزیک با ۴ / ۲ هزار میلیارد دلار به شمار می‌آید.
نرخ رشد GDP کانادا در ۲۰۱۷ برابر با ۳ درصد بوده است که سریع‌تر از هر دو کشور ایالات متحده با ۲/۲ درصد و مکزیک با ۱ / ۲ درصد می‌باشد. استاندارد زندگی کانادا، بر حسب سرانه‌ی GDP معادل ۴۸ هزار دلار است.
این رقم کمتر از ایالات متحده با ۵۹,۵۰۰ دلار، اما بیشتر از مکزیک با ۱۹,۵۰۰ دلار به شمار می‌آید.
مساحت کانادا حدودا اندازه‌ی ایالات متحده است که ۸ / ۳ میلیون مایل مربع می‌باشد، اما تنها یک دهم آن کشور جمعیت دارد (۶ / ۳۴ میلیون نفر). کانادا همچنین سه برابر مکزیک مساحت و یک سوم آن کشور جمعیت دارد. چرا تراکم جمعیت کانادا این اندازه پایین است؟ به دلیل شرایط اقلیمی. نیمه‌ی شمالی کانادا آنقدر سرد است و این سرما آنقدر در طول سال ادامه دارد، که زمین همواره یخ‌زده است. در نتیجه، ۹۰ درصد از جمعیت کانادا در فاصله‌ی ۱۰۰ مایلی مرز ایالات متحده زندگی می‌کنند.
کانادا با داشتن بین دو تا سه میلیون دریاچه، از هر کشور دیگری در جهان آب شیرین بیشتری دارد. بیشتر این آب برای مصارف تولیدی مانند نیروگاه‌های آبی یا حتی آبیاری قابل استفاده نیست. تقریبا ۵۰ درصد از زمین‌های کانادا همیشه یخ‌بسته است. تنها ۳ / ۴ درصد از زمین‌های کانادا برای کشاورزی مناسب است، در حالیکه این رقم برای ایالات متحده ۹ / ۱۶ درصد و برای مکزیک ۹ / ۱۲ درصد می‌باشد.
اقتصاد کانادا به صادرات به ایالات متحده وابسته است
کانادا دوازدهمین صادرکننده‌ی بزرگ در جهان است. در سال ۲۰۱۷، این کشور ۴۳۳ میلیارد دلار صادرات داشته است. سه چهارم این محصولات راهی بازار ایالات متحده می‌شود. به لطف نفتا، تجارت با ایالات متحده و مکزیک از ۱۹۹۴ به این سو، سه برابر شده است. کانادا بزرگترین منبع تامین انرژی ایالات متحده به شمار می‌آید. این منابع شامل نفت، گاز، اورانیوم و انرژی الکتریکی است.
کانادا با مشکل جغرافیایی دیگری نیز دست به گریبان است.
این کشور با هیچ کشور دیگری جز ایالات متحده مرز مشترک ندارد و همین امر، هزینه‌ی ارسال کالا به سایر بازارها را بالا می‌برد.
اکتشاف ماسه‌های نفتی در آلبرتا برای کانادا سودمند بود و سومین ذخیره‌ی نفت جهان را، پس از عربستان و ونزوئلا، در اختیار این کشور قرار داد (۱۷۳ میلیارد بشکه). همچنین، به گفته‌ی اداره‌ی اطلاعات انرژی ایالات متحده، کانادا از نظر میزان نفت شیل قابل وصول، رتبه‌ی نهم و از نظر میزان گاز شیل، رتبه‌ی پنجم جهان را در اختیار دارد. کانادا در حال حاضر نهمین صادرکننده‌ی بزرگ جهان به شمار می‌آید. این کشور روزانه ۱٫۵۷۶ میلیون بشکه صادر می‌کند و اخیرا توانسته از این نظر، مکزیک را پشت سر بگذارد.
از سوی دیگر، وابستگی کانادا به صادرات نفت می‌تواند این کشور را دچار رکود اقتصادی سازد. این بدان علت است که قیمت‌های نفت در ۲۰۱۴، از ۱۰۰ دلار برای هر بشکه به ۲۵ دلار کاهش پیدا کرد. بانک مرکزی کانادا به منظور رونق بخشیدن به اقتصاد نرخ‌های بهره را پایین آورد، اما این امر می‌تواند حباب بازار مسکن را وخیم‌تر سازد.
دولت می‌توانست هزینه‌ی بیشتری داشته باشد، اما نسبت بدهی به GDP همین حالا هم بسیار بالا و در حد ۹۲ درصد است.
به همین دلیل بود که کانادایی‌ها جاستین ترودو را به عنوان نخست‌وزیر جدید برگزیدند. او پسر پیر ترودو، نخست‌وزیر پرجذبه‌ی سابق است و انتخاب او را می‌توان بازتابی از تغییر جمعیت‌شناختی به سوی لیبرالیسم دانست. لیبرال‌ها در این انتخابات، ۸ / ۲ میلیون رای جدید به دست آوردند. اینها کسانی هستند که در انتخابات ۲۰۱۱، که کانادایی‌ها استفان هارپر محافظه‌کار را برگزیدند، رای نداده بودند.
ترودو وعده داد که ۶۰ میلیارد دلار کانادا را در زیرساخت‌های جدید هزینه کند. این امر کسری بودجه را افزایش خواهد داد. اما مالیات بر ماریجوانا، که ترودو قصد دارد آن را قانونی سازد، می‌تواند این کسری را جبران سازد.
چشم‌انداز آینده اقتصاد کانادا
ترودو همچنین موافقت کرده است که انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد. این می‌تواند به کاهش تولید نفت خام منجر گردد. شرکت‌هایی که میلیاردها دلار برای توسعه‌ی این بخش سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ممکن است به همین علت درصدد شکایت برآیند.
گرمایش جهانی می‌تواند در چهل سال آینده به سود کانادا تمام شود. در فاصله‌ی سالهای ۱۹۰۶ تا ۱۹۸۲، منطقه‌ی یخ‌تاق‌ها ۹۰ درصد ریزش پیدا کرد. دلیل این امر آن بود که در شش دهه‌ی قبل از آن، دمای زمستان قطبی هر ۱۰ سال،
۸ / ۱ درجه‌ی سانتیگراد افزایش پیدا کرده بود. در نتیجه‌ی این امر، گذر دریای شمال و گذرگاه شمال غربی ممکن است به روی رفت و آمد کشتی‌های تجاری باز شود. این مسیرها می‌تواند تا ۲۰۵۰ به رقیبی برای کانال پاناما تبدیل گردند.
