حکم دادگاه درباره این کودکان کویتی و تاثیر مهم آن بر قوانین پناهندگی در کانادا

در سال ۲۰۱۸ یک مادر کویتی، سه کودک خود را به کانادا آورد و با این ادعا که او و بچه‌ها با خطر جدی آسیب از طرف پدر بدرفتارشان مواجه هستند، درخواست پناهندگی کرد.

اما پدر بچه‌ها این ادعاها را رد کرد و مدعی شد که مادرشان، آنها را به ناحق، ربوده است و خواهان بازگشت بچه‌ها به کویت شد.

این پرونده، تاثیر مهمی بر قوانین مربوط به پناهندگی در کانادا گذاشت. چرا که در ابتدا، دادگاه خانواده انتاریو رای داد که بچه‌ها باید نزد پدرشان برگردند اما دادگاه تجدیدنظر انتاریو رای دیگری صادر کرد، مبنی بر این‌که دادگاه‌های خانواده انتاریو، نمی‌توانند برای کودکانی که درخواست پناهندگی دارند، هنگامی که پرونده آنها هنوز در جریان است، حکم بازگشت حضانت صادر کنند.

این تصمیم دادگاه تجدیدنظر تاثیر مهمی در قوانین مربوط به پناهندگی دارد.

اگر دوست دارید با جزئیات این پرونده و تصمیم دادگاه بیشتر آشنا شوید، بهتر است این مطلب را بخوانید.

دادگاه تجدیدنظر انتاریو Ontario Court of Appeal موسوم به ONCA، امسال در تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۲۰ تصمیم مهمی اتخاذ کرد،‌ مبنی بر اینکه دادگاه‌های خانواده انتاریو، نمی‌توانند برای کودکانی که درخواست پناهندگی دارند، هنگامی که پرونده آنها هنوز در جریان است، حکم بازگشت حضانت صادر کنند.

براساس این حکم، کودکانی که خواهان پناهندگی هستند، تا زمانی که در مورد خواسته آنها تصمیم‌گیری نشده باشد، از بازگشت نزد والد ساکن در کشور خود، در امان هستند.

کودکان، طی دوران رسیدگی به درخواست پناهندگی‌شان، حق دارند از حمایت کانادا برخوردار باشند

پرونده M.A.A در مقابل D.E.M.E (در ONCA) تاکیدی بر تداخل قانون خانواده و قانون پناهندگی است و در نهایت از این دیدگاه حمایت می‌کند که کودکان، در طی دوران رسیدگی به درخواست پناهندگی‌شان، حق دارند از حمایت کانادا برخوردار باشند.

جزئیات پرونده خانواده کویتی که منجر به رای دادگاه مبنی بر عدم صدور حکم بازگشت حضانت شد

رسیدگی به پرونده M.A.A در مقابل D.E.M.E (در ONCA) به دنبال صدور رای دادگاه خانواده انتاریو صورت گرفت که به بازگشت سه کودک نزد پدرشان در کویت، حکم کرده بود. این کودکان، اکنون ۴، ۷ و ۱۱ ساله هستند.

مادر این بچه‌ها، آنها را در سال ۲۰۱۸ به کانادا آورد و با این ادعا که او و بچه‌ها با خطر جدی آسیب از طرف پدر بدرفتارشان مواجه هستند، درخواست پناهندگی کرد. پدر بچه‌ها این ادعاها را رد می‌کند و مدعی است که مادر بچه‌ها، آنها را به ناحق، ربوده است.

مبنای رای دادگاه خانواده، بند ۳ ماده ۴۰ از اصلاحیه قانون کودکان انتاریو Ontario’s Children’s Law Reform Act موسوم به CLRA است.

این ماده به دادگاه اجازه می‌دهد در صورتی که به این باور برسد که کودکی به ناحق در انتاریو نگه داشته شده است، حکم به بازگشت حضانت بدهد.

مادر بچه‌ها تلاش کرد که از ماندن بچه‌های خود در انتاریو اطمینان پیدا کند. او براساس ماده ۲۳ از CLRA استدلال کرد که چنانچه کودکان او نزد پدرشان برگردانده شوند، این احتمال قوی وجود دارد که از طرف پدر با آسیب جدی مواجه گردند.

مسایل اصلی که در فرجام‌خواهی مطرح شد

موضوعات اصلی مورد بحث در پرونده M.A.A در مقابل D.E.M.E (در ONCA) به شرح زیر بود:

آیا دادگاه خانواده در تحلیل خود از میزان جدی بودن آسیب ادعا شده، بر مبنای ماده ۲۳ از CLRA، دچار خطا شده است؟

تاثیر درخواست پناهندگی موردنظر، بر درخواست پدر برای بازگشت بچه‌ها براساس ماده ۴۰ از CLRA چیست؟

گزارش‌ها نشان داد که بچه‌ها در صورت بازگشت به کویت با آسیب جدی از سوی پدرشان مواجه می‌شوند

ONCA در ارتباط با مورد اول، به این نتیجه رسید که دادگاه خانواده، به دلیل عدم پذیرش سه گزارش دفتر وکیل کودکان، بدون ارائه هیچ توضیحی، مرتکب خطا شده است. این گزارش‌ها ثابت می‌کرد که بچه‌ها، در صورت بازگردانده شدن به کویت، احتمالا متحمل آسیب جدی می‌شوند.

گزارش نشان می‌داد که بچه‌ها، بدون آنکه تحت تاثیر مادرشان باشند، باور داشتند که پدرشان به آنها آسیب خواهد زد.

دادگاه خانواده با این استدلال که روایت بچه‌ها تحت تاثیر مادرشان بوده است، ارزش چندانی برای شهادت آنها قائل نشده بود.

مهم‌تر آن‌که، دادگاه به این نتیجه رسید که می‌تواند قبل از تصمیم‌گیری درباره درخواست پناهندگی، تحلیل ماده ۲۳ را به انجام برساند، چرا که تاخیر در این باره را به مصلحت کودکانی که نگران و نامطمئن از آینده خود بودند، تشخیص نمی‌داد.

کودکانی که درخواست پناهندگی دارند را نمی‌توان موضوع حکم دادگاه خانواده برای بازگشت قرار داد

علاوه بر این، ONCA تشخیص داده است که چنانچه کودکان پرونده جاری، درخواست رسیدگی به پناهندگی داشته باشند، براساس ماده ۴۰ از CLRA، نمی‌توان آنها را موضوع حکم دادگاه خانواده برای بازگشت قرار داد.

این یافته، با استقبال کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد United Nations High Commissioner for Refugees موسوم به UNHCR، انجمن وکلای پناهندگی کانادا Canadian Association of Refugee Lawyers موسوم به CARL و سازمان عفو بین‌الملل، Amnesty International که همه آنها در این پرونده ورود کرده بودند، مواجه شده است.

صدور این حکم، قدرت اصلی برای محافظت از مهاجران و پناهندگان کانادا را نشان می‌دهد

این حکم، نمایانگر قدرت اصل عدم اخراج متقاضیان پناهندگی Non-refoulemen در بند یک ماده ۱۱۵ از قانون محافظت از مهاجران و پناهندگان کانادا، Canada’s Immigration And Refugee Protection Act است.

اصل نان رفولما از پناهندگان محافظت می‌کند و نمی‌گذارد که آنها، از کانادا به کشور دیگری بازگردانده شوند که در آنجا، به دلایل مرتبط با نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در گروه‌های اجتماعی خاص یا داشتن عقاید سیاسی خاص، تحت تعقیب قرار داشته یا با شکنجه یا مجازات‌های خشن و غیرمعمول مواجه باشند.

اصل نان رفولما، هم پناهندگان عادی و هم کسانی که درخواست‌های پناهندگی‌شان تحت بررسی است‌ و هنوز وضعیت‌شان قطعی نشده است را دربرمی‌گیرد. در نتیجه، این سه کودک مشمول اصل فوق دانسته شدند.

صدور این حکم چه مزایایی دارد؟

ONCA استدلال کرده است که این تصمیم:

حمایت و حقوقی را فراهم می‌آورد که این بچه‌ها، طبق پیمان حقوق کودکان که کانادا نیز آن را به امضا رسانده است، از آن برخوردارند.

این اطمینان را به وجود می‌آورد که بچه‌ها، حق درخواست پناهندگی در کانادا را که در صورت بازگشت به کشور خود از دست می‌دادند، حفظ خواهند کرد. چراکه امکان ادامه پیگیری درخواست پناهندگی برای آنها از داخل کشورشان فراهم نیست.

کویت، کنوانسیون لاهه را که حمایت‌هایی در مقابل کودک‌ربایی فراهم می‌آورد، امضا نکرده است

به‌عنوان یک نکته حاشیه‌ای باید به این موضوع توجه داشت که کویت، کنوانسیون لاهه، Hague Convention را که یک موافقت‌نامه بین‌المللی است و از جمله، حمایت‌هایی را در مقابل کودک‌ربایی فراهم می‌آورد، امضا نکرده است.

گرچه این پرونده از اصل نان رفولما در مقابل حکم بازگشت تحت CLRA حمایت می‌کند، اما اینکه این اصل، در مقابل حکم بازگشت تحت کنوانسیون لاهه نیز مورد حمایت قرار داشته باشد، به گفته ONCA، باید در جای دیگری مورد بررسی قرار گیرد.