گزارش CBC News درباره اینکه چرا کانادا، مانند آمریکا، سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار نمی‌دهد

تاکنون بارها بحث قرار گرفتن سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمان‌های تروریستی کانادا مطرح شده و حتی یک بار هم از تصویب مجلس عوام گذشته، ولی باز هم این اتفاق نیفتاده است.

اخیرا و پس از مرگ مهسا امینی و نقش سپاه پاسداران در سرکوب اعتراضات پس از آن دوباره این بحث را به میان آورده که چرا دولت کانادا سپاه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار نمی‌دهد.

آمریکا پیشتر این کار را کرده و الان هم اتحادیه اروپا و آلمان در حال بررسی این مساله هستند که سپاه را در این لیست قرار دهند؛ اما چرا کانادا نه؟

این پرسش را رسانه دولتی CBC News کانادا مطرح کرده و برای یافتن پاسخ آن سراغ کارشناسان امنیت ملی و امور تروریسم کانادا رفته و در عین حال نظرات مقامات دولتی را هم پوشش داده است.

مهم‌ترین دلایلی که در گزارش این رسانه مطرح شده، نگرانی از مجازات صدها هزار نفری که سربازی اجباری خود را در سپاه گذرانده‌اند، نیاز به یک توان عظیم مالی و نیروی انسانی در نهادهای مالی، مرزی و مهاجرتی در کانادا و برخی موانع قانونی که البته از نظر کارشناسان دیگر موضوعیت خود را از دست داده‌اند.

متن کامل این مقاله را در ادامه بخوانید.

همزمان با هشدار سپاه پاسداران ایران درباره سرکوب اعتراضات خیابانی، اتحادیه اروپا و آلمان در حال بررسی این موضوع هستند که مانند آمریکا این نهاد را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کنند.

اعتراضات ناشی از مرگ مهسا امینی، کانادا را بر آن داشت تا علیه ایران وارد عمل شود و سپاه پاسداران را محکوم کند.

دولت فدرال از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی یاد کرده، رهبری آن را تروریستی توصیف کرده و اقداماتی را برای عدم پذیرش برخی از اعضای این گروه در کانادا اعلام کرده است.

دولت همچنان نیروی قدس، شاخه‌ای از سپاه پاسداران، را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده است.

با این حال، علی‌رغم درخواست‌های حزب محافظه‌کار فدرال، فعالان و انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز PS752، دولت از معرفی کل سپاه به‌عنوان یک نهاد تروریستی و بر‌اساس قانون جنایی کانادا خودداری کرده است.

آقای Phil Gurski، متخصص پیشین حوزه تروریسم در سرویس اطلاعات امنیتی کانادا، می‌گوید: «من نمی‌دانم در ذهن وزیر خارجه یا وزیر امنیت عمومی یا نخست‌وزیر چه می گذرد. سپاه پاسداران قطعا معیارهای لازم را برای اینکه یک گروه تروریستی شناخته شود را دارد.»

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از پیروزی انقلاب ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) ایران و برای حفاظت از حکومت جدید تشکیل شد.

از آن زمان، این سازمان به یکی از قدرتمندترین سازمان‌های شبه‌نظامی در خاورمیانه تبدیل شده، سرویس‌های اطلاعاتی خود را اداره می‌کند و مستقیما به رهبر ایران پاسخ می‌دهد.

اگرچه سپاه پاسداران شاخه‌ای از نیروهای مسلح ایران است، اما مستقل از ارتش عمل می‌کند و دارای منافع اقتصادی گسترده‌ای در سراسر کشور است.

بر اساس برآورد آمریکا، سپاه پاسداران بر ۵۰ درصد اقتصاد ایران، از جمله بخش‌های غیرنظامی مانند بانکداری و کشتیرانی، کنترل و یا تاثیر قابل توجهی دارد.

این نهاد به سازماندهی تعدادی از حملات تروریستی در سراسر جهان متهم شده و از سازمان‌های تروریستی حمایت می‌کند، اتهاماتی که ایران آنها را رد می‌کند.

فهرست سازمان‌های تروریستی کانادا

فهرست تروریستی کانادا پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، بر اساس قانون ضد تروریسم و با اصلاح قوانین کیفری ایجاد شد.

این لیست اکنون شامل ۳۷ گروه است و برای اینکه نهادی در این لیست قرار بگیرد باید «دلایل معقولی برای این باور وجود داشته باشد که یک نهاد آگاهانه در یک فعالیت تروریستی شرکت کرده یا آن را تسهیل کرده است، یا آگاهانه به نمایندگی، به دستور یا در ارتباط با آن اقدام کرده است.»

با قرار گرفتن یک نهاد در این لیست، بانک‌ها می‌توانند دارایی‌های آن را مسدود کنند و پلیس می‌تواند هر کسی را که از نظر مالی یا مادی از چنین گروهی حمایت می‌کند، متهم کند.

این فهرست در حال حاضر شامل القاعده، بوکوحرام و Proud Boys است.

اقدامات کانادا در ارتباط با سپاه پاسداران

در جون ۲۰۱۸، لیبرال‌های فدرال از طرح محافظه‌کاران در مجلس عوام برای تعیین سپاه به عنوان یک نهاد تروریستی حمایت کردند،‌ اما این اتفاق نیفتاد.

سال گذشته پس از اینکه دادگاه عالی انتاریو حکم داد که سرنگونی پرواز PS752 توسط سپاه پاسداران یک اقدام عمدی تروریستی بوده و به منزله «فعالیت تروریستی» است، دوباره این بحث پیش کشیده شد.

در واکنش به درگذشت مهسا امینی، دولت فدرال ماه گذشته اعلام کرد که بر اساس قانون حمایت از مهاجرت و پناهندگان (IRPA) اقداماتی را انجام خواهد داد تا اعضای ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که شامل حدود ۱۰ هزار نفر می‌شود را تحریم کند.

پس از آن بود که کریستیا فریلند معاون نخست‌وزیر از رهبری سپاه به عنوان «تروریست» و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان «سازمان تروریستی» یاد کرد.

با این حال، کانادا باز هم گامی برای قرار دادن سپاه در فهرست کردن سازمان‌های تروریستی برنداشته است.

چرا کانادا سپاه پاسداران را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار نمی‌دهد؟

آقای David Lametti، دادستان کل و وزیر دادگستری کانادا ماه گذشته در یک کنفرانس خبری توضیح داد از آنجایی که سپاه پاسداران بخشی از ارتش ایران است و خدمت سربازی اجباری است، این نگرانی وجود دارد که قرار دادن سپاه در لیست سازمان‌های تروریستی باعث مجازات افرادی شود که بی‌گناه هستند.

وی توضیح داد: «قرار دادن سپاه در لیست سازمان‌های تروریستی، ممکن است به طور غیرمنصفانه ایرانیانی در کانادا دستگیر شوند که مخالف حکومت هستند و حتی شاید از دست حکومت فرار کرده‌اند، ولی دوران سربازی خود را به اجبار در سپاه پاسداران گذرانده باشند.»

او تاکید کرد: «ما نمی‌خواهیم افراد بی‌گناه و یا مخالفان رژیم را مجازات کنیم.»

آقای Thomas Juneau، متخصص سیاست خاورمیانه در Graduate School of Public and International Affairs در دانشگاه اتاوا، موافق است که مشکل با سپاه این است که در بیش از ۴۰ سال جمهوری اسلامی، صدها هزار نفر، اکثرا مرد، به عنوان سرباز وظیفه در سپاه خدمت کرده‌اند. آنها آشپز و یا در سمت‌های مالی و اداری بودند. پس آیا واقعا می‌خواهید آنها را تحریم کنید؟ در برخی موارد آنها بی‌گناه هستند.»

آیا دلایل دیگری هم وجود دارد که دولت نخواهد سپاه پاسداران را جزو لیست سازمان‌های تروریستی قرار دهد؟

آقای Juneau می‌گوید قرار دادن سپاه پاسداران به‌عنوان یک سازمان تروریستی برای اجرایی شدن نیاز به منابع فوق‌العاده و تخصصی دارد.

او می‌گوید اجرای چنین کاری بار مالی زیادی بر آژانس‌هایی مانند RCMP, CSIS، آژانس خدمات مرزی کانادا و FINTRAC وارد خواهد کرد: «این فقط موضوع استخدام پنج دانشجوی تابستانی نیست. شما باید افرادی را با مهارت‌های فنی در زمینه اطلاعات مالی و امنیت مرزی استخدام کنید. شما باید آنها را آموزش دهید. شما باید برای آنها مجوز امنیتی، آن هم معمولا در سطح فوق سری، بگیرید.»

یک پیچ حقوقی که می‌تواند مهم‌ترین مانع باشد و دولت درباره آن صحبت نمی‌کند

آقای Andrew House، متخصص در قوانین امنیت ملی و رئیس ستاد Vic Toews وزیر پیشین امنیت عمومی، می‌گوید که در زمان دولت هارپر، بحثی در ارتباط با اینکه چه نوع نهادی باید در آن لیست گنجانده شود وجود داشت. طبق قانون کیفری، نهاد به عنوان شخص، گروه، تراست، مشارکت یا صندوق یا یک انجمن یا سازمان ثبت‌نشده تعریف شده است.

وی می‌گوید: «این بدان معناست که سپاه پاسداران، به عنوان بازوی دولت ایران، ممکن است از نظر فنی در آن دسته قرار نگیرد. احتمالا، این یک نهاد دولتی است که مشمول تحریم است، اما در لیست تروریستی قرار نمی‌گیرد.»

آقای House می‌گوید این یک موضوع پیچیده حقوقی است ولی توضیح می‌دهد: «فکر نمی‌کنم این استدلال دیگر قابل قبول باشد. علی‌رغم تعاریف فنی قانونی، ولی پیام‌های نمادین اهمیت زیادی دارند و به نظر من سپاه پاسداران باید در لیست سازمان‌های تروریستی باشد، چون ما پیشتر از این پل عبور کرده‌ایم».

آقای House خاطرنشان می‌کند که به عنوان مثال، طالبان در این لیست هستند و آنها دولت واقعی افغانستان هستند: «اگر می‌خواهید در این مورد هم کاملا قانونی باشید، باید طالبان را هم از لیست خارج کنید. من کسی را نمی‌شناسم که از این کار حمایت کند.»