مقام عالی امنیتی کانادا یا جاسوس بیگانه؟ همه آنچه تا امروز درباره دکتر کامرون اورتیس می‌دانیم

کارمند عالی‌رتبه پلیس کانادا که در ماه سپتامبر به‌اتهام جاسوسی بازداشت شد، در موقعیتی قرار داشت که به تمام اسناد طبقه‌بندی شده کانادا و کشورهای هم‌پیمان آن به ویژه دیگر اعضای پنج چشم یعنی استرالیا، نیوزیلند، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا دسترسی داشته است.

هنوز هیچ مرجعی تایید نکرده که کامرون اورتیس برای کدام کشور خارجی جاسوسی می‌کرده ولی سطور نانوشته رسانه‌ها انگشت اتهام را به سوی روسیه نشانه رفته است.

شاید راز جاسوسی کامرون همیشه پنهان می‌ماند، اگر یک تاجر کانادایی در آمریکا بازداشت نمی‌شد و از لپ‌تاپ او مدارک محرمانه‌ای از پلیس کانادا به دست نمی‌آمد. همین مدارک بود که ظرف شش ماه تحقیقات فوق سری پلیس کانادا را به سمت یک نفر بود: کامرون اورتیس، دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه بریتیش کلمبیا.

اما کامرون اورتیس کیست و پلیس کانادا چگونه توانست رد او را بیابد؟ پرونده‌های جاسوسی سال‌ها و شاید هم دهه‌ها زمان لازم دارد تا جزئیات آن برای عموم مردم قابل دسترس باشد، اما خبرنگار آتش براساس آنچه که تا همین جا اعلام شده این گزارش را نوشته است.

روز ۱۳ سپتامبر امسال بود که دولت کانادا و سازمان جاسوسی این کشور از وجود یک رخنه امنیتی در پلیس سلطنتی این کشور RCMP مطمئن شدند. همان روز بود که پلیس کانادا یکی از افسران عالی‌رتبه خود را طبق قوانین امنیتی و به جرم افشای مجرمانه اطلاعات، دستگیر کرد.

در مورد آنچه که کامرون اورتیس به خاطر آن دستگیر شده است، اطلاعات کمی وجود دارد، ولی پلیس کانادا تایید کرده است که وی به اطلاعاتی دسترسی داشته که از طرف متحدان داخلی و بین‌المللی کانادا دریافت می‌شده است.

در حال حاضر، سازمان‌های مجری قانون در تلاش هستند تا آثار مخرب ناشی از این اقدام مجرمانه را محدود کنند و برای متحدان امنیتی خود اطمینان ایجاد کنند که اطلاعات محرمانه آنها به خطر نیافتاده است.

زندگی دوگانه آقای کامرون اورتیس

کامرون اورتیس ۴۷ ساله و اهل Abbotsford، بریتیش کلمبیا است. اورتیس از دانشگاه بریتیش کلمبیا University of British Columbia با مدرک دکترای علوم سیاسی فارغ‌التحصیل شد و اشتیاق فراوانی به مسائل امنیتی در عصر دیجیتال نشان می‌داد.

او در دوران تحصیل، از طرف آژانس‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی پیشنهادهای شغلی مختلفی دریافت کرد و طبق اطلاعات موجود در پروفایل لینکدین اورتیس، او کار خود را در سال ۲۰۰۷ به عنوان مشاور برای دولت فدرال آغاز کرد. ولی دوستان و همکارانش به رسانه‌ها گفته‌اند که او در مورد کار و اینکه برای چه کسی کار می‌کند، اطلاعات بسیاری کمی به نزدیکانش می‌داد.

Brian Job استاد راهنمای او در مقطع دکترا، می‌گوید: «او برای پلیس کانادا کار می‌کرد و من اطلاع داشتم که او در جایگاه حساس و عالی‌رتبه‌ای قرار دارد.»

دسترسی آقای اورتیس به اطلاعات محرمانه هم‌پیمانان

کامرون اورتیس قبل از دستگیری، مدیر کل مرکز هماهنگی اطلاعات ملی RCMP بود. سمتی که او در راس آن قرار داشت، به او دسترسی کامل به اطلاعات محرمانه کانادا و متحدانش را می‌داد. Brenda Lucki رییس پلیس سلطنتی کانادا RCMP که مستقیما بر روی تحقیقات این پرونده نظارت می‌کند، روز ۱۶ سپتامبر تایید کرد که این اطلاعات درست است.

Bill Browder یک فعال مخالف ضد پوتین به گلوب اند میل گفته که اورتیس روی پرونده‌های فساد مالیاتی کار می‌کرده که با پولشویی‌های روسی از طریق کانادا ارتباط داشته است.

او آخرین کسی بود که می‌شد باور کرد جاسوس باشد

براودر گفته که من در سال ۲۰۱۷ با آقای اورتیس ملاقات کردم تا از او بخواهم فشار بیشتری روی رسیدگی به این پرونده‌ها بیاورد. آقای براودر به گلوب اند میل گفته: «شاید آقای اورتیس آخرین شخصی بود که بشود حدس زد که دارد برای یک کشور خارجی جاسوسی می‌کند.»

تحقیقات پلیس کانادا بر فعالیت‌های اورتیس در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ تمرکز دارد. برندا لوکی کمیسر ویژه RCMP می‌گوید: «یافته‌های یک تحقیق مشترک بین RCMP و FBI آشکار نشان داده بود که یک عامل نفوذی یا فساد داخلی در RCMP وجود دارد. نتایج همین تحقیقات بود که در نهایت به شناسایی کامرون اورتیس منتهی ‌شد.»

همه چیز با دستگیری آقای راموز لو رفت

یک مقام ارشد دولتی برای روزنامه گلوب اند میل فاش کرده، پلیس کانادا در ماه مارس گذشته زمانی به یک نقص امنیتی در سیستم خود مشکوک شد، که یکی از اسناد داخلی این مجموعه در لپ‌تاپی متعلق به Vince Ramos، تاجر اهل ونکوور پیدا شد. این تاجر در آمریکا به این خاطر دستگیر شده بود که تلفن‌های رمزگذاری شده را توسط شرکتش به گروه‌های مجری جنایت‌های سازمان‌دهی شده، می‌فروخته است.

هنگام کشف این لپ‌تاپ اطلاعات طبقه‌بندی شده‌ای از RCMP به دست آمد که نشان از یک رخنه اطلاعاتی به سیستم پلیس کانادا داشت. نتایج تحقیقات و بررسی‌های داخلی در RCMP، توجه را به سمت اورتیس جلب کرد.

این مقام رسمی به گلوب اند میل گفته که بعد از چند ماه تحقیق و بررسی، در ماه می سال ۲۰۱۹، اجازه بازرسی منزل اورتیس صادر شد.

اتهامات و مجازات‌های آقای اورتیس

در اختیار گرفتن غیرقانونی اطلاعات عملیاتی، خیانت در امانت و استفاده غیرقانونی از یک رایانه از جمله اتهامات مطرح شده علیه اورتیس است. پلیس کانادا با استفاده از قوانین زیر، این اتهامات را به اورتیس وارد کرده است:

قانون امنیت اطلاعات – بخش ۱ – ۱۴

طبق این قانون، افرادی که ملزم به رازداری هستند، نباید اطلاعات عملیاتی ویژه را افشا کنند. همانطور که در قانون مشخص شده است، این اطلاعات شامل جزئیاتی در مورد همه چیز است؛ از برنامه‌های نظامی گرفته تا هویت منابع اطلاعاتی محرمانه.

مجازات این جرم تا ۱۴ سال زندان است.

قانون امنیت اطلاعات، بخش ۱ – ۲۲

این قسمت از قانون مربوط به کارهایی است که برای ایجاد آمادگی برای انجام یک فرایند مجرمانه و غیرقانونی انجام می‌شود. بخش فرعی (b) در مورد دستیابی، حفظ یا دسترسی پیدا کردن به اطلاعات است و زیرمجموعه (e) در مورد داشتن هر نوع دیوایس، دستگاه یا نرم‌افزار است که برای مخفی کردن یا منتشر کردن اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مجازات این جرم تا ۵ سال زندان است.

قانون کیفری، بخش ۱۲۲

طبق این قانون، فریب و نقض اعتماد در رابطه با وظایف خود برای مقامات رسمی، غیرقانونی است.

مجازات این جرم تا ۵ سال زندان است.

قانون کیفری، بخش ۳۴۲

این بخش از قانون در مورد استفاده غیرقانونی از کامپیوترها است که شامل اشتراک‌گذاری اطلاعات یا رمز عبورها به شکل غیرقانونی است.

مجازات این جرم تا ۱۰ سال زندان است.

رییس پلیس کانادا: ما با متحدان خود همکاری می‌کنیم

Brenda Lucki رییس پلیس سلطنتی کانادا RCMP که مستقیما بر روی تحقیقات این پرونده نظارت می‌کند، می‌گوید که پلیس کانادا با متحدان خود موسوم به «پنج چشم» شامل: استرالیا، کانادا، نیوزیلند، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا و نیز آژانس‌های جهانی که تحت تاثیر این افشای اطلاعات قرار گرفته‌اند، در ارتباط است.

دپارتمان‌های فدرال کانادا، که مسئولیت بررسی اطلاعات حساس را بر عهده دارند، تلاش می‌کنند تا بررسی کنند که چه اسراری از متحدان RCMP برای اورتیس فاش شده است.

کامرون اورتیس در روز پنجشنبه دوازدهم سپتامبر در اتاوا، که دفتر آژانس‌های امنیتی و اطلاعاتی کانادا در آنجا قرار دارد، بازداشت شد و بعد‌از‌ظهر فردای آن روز (جمعه ۱۳ سپتامبر) در دادگاه تفهیم اتهام شد.

دادگاه بعدی او فردا (جمعه ۲۷ سپتامبر) تشکیل می‌شود.

اظهار نظر جاستین ترودو

جاستین ترودو نخست وزیر کانادا که این روزها سخت سرگرم کارزارهای تبلیغاتی خود است هفته گذشته در جریان یک سفر انتخاباتی به سنت‌جان به متحدان کانادا اطمینان داد که اطلاعات محرمانه آنها محفوظ است.

وی در این رابطه گفت: «ما درباره‌ی این موضوع در ارتباط مستقیم با بخش‌های امنیتی همه متحدان خود از جمله کشورهای عضو پنج چشم هستیم.»

جاستین ترودو اضافه کرد: «ما به آنها اطمینان داده‌ایم که ما در کانادا این مساله را خیلی جدی داریم دنبال می‌کنیم.»